در دین اسلام چیزی که مبنای همۀ آموزهها است اخلاق است. مهمترین آیههای قرآن در آنجا است که خداوند انسان را به برقراری ارتباطی درست و سالم با اجتماع اطرافش توصیه میکند و مبنای قضاوت او را رفتارش نسبت به همنوع قرار میدهد. به همین دلیل است که فسلفۀ اسلامی نیز با اخلاق پیوند ناگسستنی خورده و میتوان ردّ پای آن را در تمام بخشهای احکام دینی دید. مجموعه کتاب جلدی «اخلاق ربانی» نیز تلاش میکند تا انسان را به یاد سخن پیامبر اسلام (ص) بیندازد که فرمودند: «من برای تکمیل اصول اخلاقی مبعوث شدم.» با این دیدگاه میتوانیم بفهمیم که چقدر اخلاقیات در اسلام اولویت دارد و مبنای واقعی ایمان ما به اسلام قرار میگیرد. این مجموعه کتاب به قلمی شیوا و روان نوشته شده و تلاش کرده تا ابعاد مختلف و گوناگون مفهوم شهوت را به تصویر کشیده و نقد کند. این مجموعه کتاب گزیدهای از سخنان حضرت آیت العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی (رحمه الله) است که استاد اخلاق طیف گستردهای از روحانیون دیروز و امروز بودهاند. در مجموعۀ اخلاق ربّانی جنبههای مختلفی از خودداری و تذهیب نفس بررسی میشود که هرکدام به نوبۀ خود در شکلگیری خلوص و ایمان در شخصیت انسان، نقش مهمی دارد.
در ادامه هرکدام از این 10 کتاب را بهطور خلاصه بررسی میکنیم:
- حب دنیا؛ شجره خبیثه (جلد اول): در این کتاب به علل وابستگی به دنیا، چگونگی استفاده صحیح از مال دنیا و مضرات فراموشی یاد خدا پرداخته شده و با ریشهها و دلایل اصلی وابستگی و حب انسان به دنیا آشنا میشویم.
- حب دنیا؛ شجره خبیثه (جلد دوم): این کتاب سالها پس از نگارش جلد اول به قلم درمیآید و هدف از آن طرح مباحث مربوط به علاقه به مال دنیا، این بار از نگاهی تازه و با دغدغههایی بهروزتر است.
- زُهد اخلاقی و معرفتی: پرداختن به خصوصیتی به نام زهد؛ بینیازی به دنیا و آگاهی به هیچ بودن جهان دنیوی نسبت به عالم اخروی، و اثرات مادی و معنوی دستیابی به این فضیلت در زندگی دنیوی و اخروی.
- فقر و غنا: در این کتاب به خوبی با معنای واقعی فقر و غنا آشنا میشویم و میفهمیم که این دو، فقط در ظاهر به مادیات بستگی دارند و بینیازی واقعی، غنای معنوی است که بدون مال دنیا و تنها به واسطه رضایت خداوند قابل دستیابی است.
- حرص و طمع: در ادامۀ مبحث فقر و غنا، به حرص و طمع میرسیم که در ارتباط مستقیماند و یکدیگر را تغذیه میکنند؛ به همین دلیل حرص نیز یکی از ابزارهای شیطان است که با توجه قلبی به خداوند، ناکام خواهد ماند.
- بُخل: در کنار حسادت، بخل نیز یکی از گناهانی است که در سطح اجتماع موجب گسستگی و چندپارگی میشود و در این کتاب میخوانیم که این خصیصه منفی، چطور ابتدا خود انسان را از درون میخورد و نابود میکند.
- سخاوت و ایثار: در برابر بخل که درختی از جهنم است و شاخههایی سوزان دارد، سخاوت و ایثار درختی بهشتی است که در این دنیا شاخه دوانده و با چنگ زدن به آنها، انسان میتواند خود را به بهشت برساند.
- حرامخواری و خیانت: در این کتاب به مفهوم روزی اشاره میشود و براساس آن، حرامخواری نوعی خیانت به حکمت و قدرت
پروردگار محسوب خواهد شد؛ خیانتی که هرگز انسان را به قدر واقعی خود نخواهد رساند و رضایتبخش نخواهد بود.
- شهوت شکم و جنسی، ازدواج و فواید آن: در این کتاب به بررسی علل اهمیت کنترل بر قوای جنسی و افراط در غذا خوردن پرداخته و پس از تحلیل موضوع، ازدواج به عنوان راه حلی از سوی خداوند برای دوری از فساد اخلاقی و رسیدن به آرامش پیشنهاد میشود.
- حبّ مال: بررسی موضوع پولپرستی و مادیگرایی و اینکه انسان امروز، خصوصاً در دورۀ بیاعتقادی به خداوند و پایبندی به باورهای دینی، بیشتر از هر زمان دیگر در معرض دستآویز نابودگری به نام پول و دارایی است.
نظرات