وقتی نام حسین (ع) را می‌شنویم برای ما چیزی فراتر از یک حادثه یا واقعه تاریخی تداعی می‌شود. نام حسین با مفاهیم عدالت، آزادی، مبارزه با ظلم و عشق به خدا گره خورده است. در واقع می‌توان گفت که امام حسین (ع) و واقعه عاشورا حقیقتی زنده است که که در گذر زمان قدرت و معانی خودش را از دست نداده است.
از دوران کودکی داستان‌های واقعه کربلا و امام حسین را بارها شنیده‌ایم و او را با این روایت‌ها می‌شناسیم؛ اما اگر بخواهیم او را عمیق‌تر و واقعی‌تر بشناسیم، باید سراغ کتاب‌ها و نوشته‌هایی برویم که از نگاه‌های مختلف به زندگی، قیام و اندیشه‌ی او پرداخته‌اند.
رفتن به دل این واقعه تاریخی و تفکر درباره آن، بدون شک بینش ما را به این واقعه عظیم تغییر خواهد داد. داستان حسین فراتر از جنایت‌های صرفی است که در ماجرای عاشورا رخ داده. داستان حسین بیانگر ندای انسانیت و درس‌های اخلاقی و سیاسی است. داستان کربلا چیزی نیست که فقط برای مسلمانان به خصوص شیعیان پیام‌آور باشد؛ بلکه یک واقعه عظیم حماسی است که برای همه انسان‌ها در هرجایگاهی می‌تواند تامل‌برانگیز باشد.
برای آشنایی با امام حسین (ع) چه کتاب هایی را بخوانیم؟
در مقاله زیر به معرفی 8 کتاب برای آشنایی با امام حسین (ع) پرداخته‌ایم. در این مقاله انواع کتاب‌ها در مورد امام حسین، از کتاب‌های تاریخی گرفته تا نوشته‌های تحلیلی و آثار پژوهشی، روایت‌های احساسی و داستانی به شما معرفی شده است که هر کدام به روشن کردن بخشی کوچکی از ماجرای کربلا و زندگی نامه امام حسین (ع) پرداخته‌اند.
شناخت امام حسین (ع) فقط در واقعه‌ی کربلا خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در سیره‌ی زندگی، سخنان و رفتارهایش هم باید به دنبال آن گشت. او امامی بود که به انسان‌ها یاد داد در هر شرایطی باید حق را انتخاب کنند، حتی اگر به قیمت جانشان تمام شود.
برای آشنایی با بهترین کتاب‌ها در مورد امام حسین (ع) با ما همراه باشید.
8 کتاب برای آشنایی با امام حسین (ع)
1- کتاب حسین از زبان حسین
کتاب «حسین از زبان حسین» یکی از دلنشین‌ترین و بهترین کتاب‌ها در مورد امام حسین (ع) و زندگینامه آن حضرت است. نویسنده‌ی کتاب، محمد محمدیان، تنها به نگارش یک زندگینامه تاریخی اکتفا نکرده؛ بلکه با تکیه بر روایت‌ها، احادیث و سخنان خود امام حسین (ع)، داستان را به‌گونه‌ای نگاشته که گویی روایت زندگی آن حضرت را از زبان خود ایشان می‌خوانیم.
در این کتاب، ابعاد مختلف زندگی امام حسین (ع) را با روایت خود امام حسین و از زبان او قدم به قدم پیش خواهیم برد و همین مسئله باعث می‌شود تا از زاویه و نگاه دیگری با زندگی امام حسین، نگرش او به دنیا و آموزه‌هایی که در کنار رسول خدا و امام علی داشته رو به رو شویم.
در تمام لحظات مطالعه این کتاب، گویی که در محضر امام حسین نشسته‌ایم و او با کلامی دلنشین و صمیمی، داستان زندگی خود، شنیده‌ها و گفته‌های خویش را برای ما بازگو می‌کند و ما را در سیر تاریخی زندگانی خود غرق می‌کند.
حسین از زبان حسین در هشت فصل یعنی از زمان کودکی امام حسین تا واقعه پرحادثه کربلا را پوشش داده و در این میان شما نه تنها فقط با زندگی امام حسین رو به رو می‌شوید، بلکه با حوادث زندگی امام علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و امام حسن مجتبی (ع) نیز آشنا خواهید شد.
دفتر نشر معارف این کتاب را منتشر کرده و به‌جرأت می‌توان گفت که از میان همه کتاب‌هایی که درباره‌ی امام حسین (ع) نوشته شده، «حسین از زبان حسین» یکی از صمیمی‌ترین و تأثیرگذارترین‌هاست.
2- کتاب فتح خون
در میان معرفی بهترین کتاب‌ها در مورد امام حسین (ع) جای دست نوشته‌های شهید آوینی بسیار خالی است. شهید سید مرتضی آوینی بیش از آنکه یک نویسنده مذهبی باشد، یک هنرمند تمام عیار است که وقایع تاریخی را چنان با ادبیات و هنر در هم می‌آمیزد که امکان ندارد روح شنوندگان و خوانندگانش را قلقلک ندهد.
او تاریخ خشک و ساده را به روایتی زنده و بسیار پراحساس تبدیل می‌کند، جایی که خواننده و شنونده دیگر فقط در حال خواندن یک واقعه تاریخی نیست؛ بلکه آن را عمیقا احساس می‌کند و این ویژگی است که کتاب فتح خون را از آثار دیگر مجزا می‌کند.
کتاب فتح خون اثری ارزشمند از شهید مرتضی آوینی است که به داستان کربلا و بررسی آن می‌پردازد. انتشارات واحه فصول کتاب فتح خون را با مقالاتی که خود شهید آوینی در دهه اول محرم سال 1366 تنظیم کرد بود آغاز کرده و سپس در ادامه، مقالات پراکنده شهید را نیز به آن اضافه می‌کند.
کتاب فتح خون یکی از بهترین و ارزشمندترین کتاب‌های درباره امام حسین (ع) است که خواندن آن را به تمام دوستداران اهل بیت توصیه می‌کنیم.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«عجب تمثیلی است اینکه علی مولود کعبه است...یعنی باطن قبله را در امام پیدا کن! اما ظاهرگرایان از کعبه نیز تنها سنگ‌هایش را می‌پرستند. تمامیت دین به امامت است اما امام تنها مانده و فرزندان امیه از کرسی خلافت انسان کامل تختی برای پادشاهی خود ساخته اند.»
3- کتاب نامیرا
اگر میخواهید بدانید که مکر، حیله، شک و تردید چگونه موجب رقم خوردن حادثه عاشورا شد، رمان نامیرا پشت پرده این مکر و حیله را به زیبایی به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه افراد در دام این فریب‌ها افتادند و نفاق چگونه در دل مردم کوفه جا خوش کرد.
صادق کرمیار در رمان نامیرا، این‌بار، ماجرای عاشورا را از زاویه مردم کوفه به تصویر می‌کشد. همان مردمی که در ابتدا امام حسین را با شوق به سوی خود دعوت کردند و سپس زیر بار فشار، ترس و تردید از مواضع خود عقب کشیدند و امام را تنها گذاشتند.
شخصیت اصلی رمان نامیرا عبدالله بن عمیر کلبی است که برای پیوستن به یاری امام حسین (ع) سرشار از تردید بود اما سپس تصمیم نهایی خود را گرفت. در این رمان شما در کنار عبدالله بن عمیر کلبی تردید را در دل خود احساس خواهید کرد و ماهیت تزویر را به خوبی درک خواهید نمود.
این کتاب که یکی از بهترین کتاب‌ها درباره امام حسین (ع) است و جایزه ادبی جلال آل احمد را به عنوان کتاب شایسته تقدیر برده، توسط انتشارات نیستان هنر منتشر شده است.
4- کتاب همرزمان حسین
کتاب همرزمان حسین، مجموعه گردآوری شده از 10 سخنرانی سید علی خامنه‌ای در بهمن 1351 هجری شمسی است. این سخنان پیرامون بررسی مبارزات سیاسی امامان معصوم صورت گرفته و سیره سیاسی امامان را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این مجموعه سخنرانی، آیت‌الله خامنه‌ای با تحقیق، بررسی و تامل در تاریخ اسلام، بر این باورند که همه پیشوایان دینی و امامان، تلاش گسترده‌ای برای مبارزه با حکومت ظلم، براندازی آن و تشکیل حکومت نبوی کرده‌اند. با این تفاوت که پس از واقعه عاشورا این مبارزه به صورت پنهانی و در قالب تقیه رخ می‌دهد.
در این میان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مفهومی به نام انسان 250 ساله را خلق نمود که در این مفهوم همه امامان معصوم بعد از رسول خدا را همانند یک انسان در نظر می‌گیریم. یعنی از سال 11 تا 260 هجری قمری.
در این مفهوم آنچه که باید در نظر گرفت رفتار این انسان 250 ساله با ظلم و جور زمانه است که به نظر می‌آید این انسان همواره در حال مبارزه بوده است و لحظه‌ای از پای ننشسته است. فقط در شیوه مبارزه با ظلم و جور، متناسب با روزگار، تفاوت‌هایی وجود دارد وگرنه به طور کلی سیره سیاسی تمام امامان مبارزه با ظلم بوده است.
مطالعه این کتاب به تمام کسانی که می‌خواهند با سیره سیاسی امامان معصوم آشنا شوند و درکی عمیق از مبارزات آنها داشته باشند ضروری است.
کتاب همرزمان حسین در انتشارات انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.
5- کتاب رحمت واسعه
آیت‌الله محمدتقی بهجت (ره) در کتاب رحمت واسعه به بیان و تفسیر سیره حسینی می‌پردازد. رحمت واسعه یکی از بهترین کتاب‌ها برای شناخت امام حسین و واقعه عاشورا است. این کتاب در واقع مجموعه‌ای از سخنرانی ها و جلسات آیت‌الله بهجت می باشد.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده. در بخش اول به سیره و روش آیت الله بهجت در مواجهه با اهل بیت و عزاداری می‌پردازد و نشان می‌دهد که اهل بیت چگونه در زندگی آیت‌الله بهجت نقش داشته‌اند. در بخش دوم بیانات ایشان در موضوع امام حسین و واقعه عاشورا بازگو می‌شود. ایشان در این بخش به بررسی شعائر دینی و ابعاد مختلف عزاداری و زیارت می‌پردازد و در بخش سوم پرسش و پاسخ‌ها درباره‌ی مسائل مختلف مربوط به عاشورا، عزاداری، معانی و مفاهیم مرتبط پاسخ داده می‌شود.
کتاب رحمت واسعه را می‌توان یکی از مهم‌ترین و بهترین کتاب‌ها در مورد امام حسین (ع) و شعائر دینی دانست که خواندنش برای هر شیعه‌ای می‌تواند ضروری باشد.
6- کتاب آیینه تمام نما
آیت‌الله محمدصادق حائری شیرازی معروف به محی‌الدین، در سال 1315 در شهر شیراز به دنیا آمد. وی یکی از روحانیون ممتاز حوزه علمیه است.
کتاب آینه تمام نما یکی از معروف ترین کتاب‌های ایشان است که درس گفتارهایی در باب واقعه عاشورا را شامل می‌شود. این کتاب سرشار از مطالب تاریخی، اجتماعی، اخلاقی و عرفانی است که نگاه جدیدی به قیام امام حسین دارد و در 7 فصل تدوین شده. با مطالعه این کتاب، با اهداف قیام امام حسین، درس های عاشورا، پیامدهای عاشورا، عوامل قیام عاشورا و … آشنا خواهید شد.
آیینه تمام نما مانند دیگر آثار آیت الله حائری شیرازی، بیانی ساده، شیوا و پر از تمثیل دارد. این کتاب، سخنرانی های ایشان بوده که توسط دفتر نشر معارف مکتوب و منتشر شده است.
اگر به دنبال آن هستید که درباره قیام امام حسین بیشتر بدانید کتاب آیینه تمام نما یکی از بهترین کتاب‌ها در تحلیل و تفسیر این قیام بزرگ است.
7- کتاب حماسه حسینی
کتاب حماسه حسینی در سال 1360 هجری شمسی از سخنرانی‌های شهید مطهری در مورد تحریفات عاشورا گردآوری و سپس منتشر شد. پس از آن چندی دیگر از سخنان شهید مطهری نیز به این نوشته‌ها اضافه شد و کتاب حماسه حسینی شکل امروزی را به خود گرفت.
این کتاب به طور کلی به بررسی تحریفات و روایات دروغین از حادثه کربلا می‌پردازد. در این کتاب از روایاتی سخن می‌گوید که گاهی برای ما بسیار محتمل است و با خود فکر می‌کنیم که بی‌چون و چرا صحت دارد، اما پس از خواندن این کتاب متوجه می‌شویم که بخشی از عقاید و دانسته‌های ما در طول زمان درگیر تحریفات مختلف شده است.
نگاه شهید مطهری به واقعه عاشورا نگاهی احساسی نیست بلکه این واقعه را با بینشی عمیق به تصویر می‌کشد و شاید بتوان گفت که پس از خواندن حماسه حسینی این‌بار گریه شما برای امام حسین رنگ و بوی دیگری به خود خواهد گرفت.
شهید مطهری نه تنها نگاه بسیاری از روحانیون را به واقعه عاشورا تغییر داد بلکه این تغییر در میان مردم عادی نیز رواج پیدا کرد.
حماسه حسینی اثری است که نگاه ما را به واقعه عاشورا تغییر می دهد و روایتی حماسی و متفاوت از عاشورا دارد.
حماسه حسینی در دو جلد توسط انتشارات صدرا منتشر شده است.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:
«چرا باید حادثه کربلا را همیشه از نظر صفحه سیاهش مطالعه کنیم؟ و چرا باید همیشه جنایت‌های کربلا گفته شود؟ چرا همیشه باید حسین‌بن علی از آن جنبه‌ای که مورد جنایت جانیان است مورد مطالعه ما قرار گیرد؟ چرا شعارهایی که به نام حسین‌بن علی می‌دهیم از صفحه تاریک عاشورا گرفته شود؟ چرا ما صفحه نورانی این داستان را کمتر مطالعه می‌کنیم؟ در حالی که جنبه حماسی این داستان بر جنبه جنایی آن می‌چربد و نورانیت این حادثه بر تاریکی آن می‌چربد...»
8- کتاب آه
اگر به دنبالی کتابی هستید که وقایع عاشورا و شهادت سید‌الشهدا را مو‌به‌مو و به سادگی توضیح داده باشد، مقتل آه کتابی ساده و روان است که توسط یاسین حجازی بازنویسی شده است.
در پاییز سال 1385 کتاب نفس المهموم شیخ عباس قمی، مولف مفاتیح الجنان، با ترجمه علامه شعرانی که با نام دمع السجوم منتشر شده بود، مورد بازخوانی قرار گرفت. در این بازخوانی مضامین دینی و داستان کربلا، بی‌حشو و پیرایه مورد مطالعه قرار گرفت و بازنویسی شد. این بی‌پیرایگی موجب شد تا کتاب سنگینی مثل دمع السجوم برای تمامی افراد جامعه قابل درک باشد و فقط مخصوص محققان این حوزه نباشد.
در واقع این کتاب شامل وقایع بعد از بیعت یزید با مردم است. کتاب آه، کتاب کامل و جامعی است که کلیه حوادث کربلا را قدم به قدم با نثری دلنشین توضیح می‌دهد. اگر به دنبال کتابی هستید که به سادگی و با نثری روان همه وقایع کربلا را با سند و مدرک پوشش داده باشد، کتاب آه کتاب مورد نظر شما خواهد بود.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«و من نمی‌ترسم که در این امر خلافت با تو کسی به نزاع برخیزد، مگر چهار کس از قریش: حسین ابن علی، عبدالله بن عمر، عبدالله زبیر و عبدالرحمان ابی بکر. اما این عم مردیست که عبادت او را از کار انداخته است و اگر کسی غیر او نماند با تو بیعت کند. اما حسین ابن علی مردی سبک خیز و تند مزاج است و مردم عراق او را رها نکنند تا به خروج وادارندش. پس اگر بیرون آید و بر او ظفر یافتی از او درگذر که رحم او به ما پیوسته است...»
نتیجه گیری
داستان زندگی امام حسین (ع)، رشادت‌های او و یارانش، تنها برای یک گریه و سوگواری چند روزه نیست؛ اگرچه گریه بر امام حسین نیز بسیار یاری دهنده است، اما اگر این گریه با آگاهی و درک عمیقی همراه باشد، روح دیگری به جان ما می‌بخشد. درک کربلا و چرایی قیام امام حسین به ما کمک می‌کند که نه فقط در محرم، بلکه در کل سال به این قیام بزرگ و درس‌هایش فکر کنیم و آن آموزه‌ها را زندگی کنیم.
اگر به دنبال آشنایی دقیق‌تر و مستندتر با امام حسین (ع) هستید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه را از همین کتاب‌ها آغاز کنید. در فروشگاه کتابرسان می‌توانید کلیه این آثار را به‌راحتی تهیه کنید و مسیر شناخت را از همین امروز شروع کنید.
