«دعا و نیایش سلاح انبیاء است» - امام رضا علیه السلام

خداوند در یکی از آشناترین آیه‌های قرآن از انسان می‌خواهد به درگاه او دعا کند تا درخواست او را پاسخ بگوید؛ و این یکی از مهم‌ترین وجوه اعتقادی دین اسلام است. دعا به منزلۀ درخواست مستقیم انسان از خداوند است و نشان‌دهندۀ ایمان واقعی و التزام عملی به دین است؛ جایی که انسان واقعاً باور دارد که خداوند توانایی تغییر سرنوشت او را دارد و برای رسیدن به آرامش و حقیقت، آرزوهایش را از خود او می‌خواهد. این مسیر فکری همان راهی است که پیامبران را به جایگاهشان در نزد خداوند رسانده و معجزه نیز بالاترین حالت عملی دعا در دنیای واقعی است. مجموعه کتاب «حقیقت بندگی، دعا» شامل 6 جلد از نوشته‌‎هایش حضرت آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی است که با زبان صمیمی و لحن دلنشین ایشان، حقایقی مانند چرایی نیاز انسان به دعا، پیش‌زمینه‌های دعا و ارتباط خالص با خداوند را به زبان ساده شرح می‌دهد. این معلّم اخلاق بزرگ فلسفۀ پشت مفهوم دعا را برای خوانندگان توضیح می‌دهند و مخاطب خود را، مانند جلسات سخرانی‌هایشان، در این کتاب‌ها نیز مردم عادی کوچه و بازار قرار می‌دهد.

در ادامه هرکدام از این 10 کتاب را به‌طور خلاصه بررسی می‌کنیم:

1. در جلد اوّل دربارۀ دعا در ماه رمضان، معنا و کیفیت دعا، ضرورت اذن داشتن در دعا و دستیابی به شناخت عقلی دربارۀ آن صحبت می‌شود.
2. جلد دوم به بحث دربارۀ مقایسه دعا با عبادت، رابطۀ بین نماز و دعا، نقش دعاکننده در اثربخشی دعا، چگونگی اتصّال به خداوند و... می‌پردازد.
3. در این جلد نویسنده موضوعاتی همچون قرب ظاهری و قرب باطنی، تاثیر حبّ به محبوب در استجابت به درگاه حق و تاثیر اولیای خدا در دعا را ذکر می‌کند.
4. در کتاب چهارم وارد مباحث شیعی شده و دربارۀ نقش دعا در زندگی ائمۀ اطهار می‌خوانیم؛ از دعای امام علی (ع) برای حضرت زهرا (س) گرفته تا دعایی که امام حسین (ع) برای جَون در روز عاشورا خواندند.
5. جلد پنجم به موضوع رمضان برمی‌گردد و بر پیوند مستحکم دعا و قرآن را در این ماه تمرکز می‌کند. در این جلد نیز به ابعاد مختلف عبودیّت در دعاهای پیامبر اکرم (ص) و ائمه گرداخته می‌شود.
6. جلد آخر به انواع تاثیرات دعا تمرکز دارد و جدال میان حقّ و باطل را از دریچه دعا می‌نگرد. دعا به عنوان یک امر اجتماعی در این کتاب بررسی شده و اشکال مختلف دعا در کافران و مستضعفین ذکر شده است.