کتاب «علوم قرآنی» اثر محمدمهدی رفیعی است که به آرای شهید دکتر بهشتی درباره‌ی قرآن و علوم قرآنی می‌پردازد.
این اثر یک جلد از مجموعه آثار موضوعی شهید بهشتی  است که توسط نشر معارف با عنوان «اندیشه بهشتی» منتشر شده است.

نویسنده در این کتاب در 8 فصل دیدگاه‌های شهید بهشتی درباره‌ی قرآن را گردآوری کرده‌است. در فصل اول با عنوان وحی، به تعریف این واژه و انواع و مراتب وحی وعلت نزول آن اشاره می‌کند.

در فصل دوم با عنوان «ساختار قرآن»، به شیوه‌ی تنظیم قرآن، ترتیب وچینش سوره‌ها و تفاوت سوره‌های مکی و مدنی می‌پردازد.

فصل سوم با عنوان «حروف مقطعه»، اعجاز قرآن به لحاظ استفاده از حروف و کلمات را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در فصل چهارم با عنوان «نسخ و انساء»، به این پرسش که آیا دستورات قرآن تاریخ انقضا دارد پاسخ می‌دهد.

فصل پنجم با عنوان «محکم و متشابه»، روش مواجهه با آیاتی که معنای سرراستی دارند وآیاتی که برداشت‌های متفاوتی از آن‌ها می‌شود را روشن می‌کند. مثلا شهید بهشتی وظیفه ما در برابر آیاتی که تکلیف ما با آن‌ها روشن است را پذیرش و عمل می‌داند و درباره‌ی آیاتی که معانی آن‌ها خیلی روشن نیست مانند «یس»، «کهیعص» و... معتقد است که خدا می‌خواهد این رموز باقی بمانند و ما باید از ارائه تفسیرهایی که هیچ ارتباط مستند و روشنی با این آیات ندارند خودداری کنیم.  

فصل ششم با عنوان «اعجاز قرآن»، شگفتی قرآن و معجزه بودن آن را بررسی می‌نماید. به عنوان مثال شهید بهشتی معتقد است معجزه قرآن این است که میخواهد انسان اندیشه‌اش بر چشمش غلبه کند. این عالی‌ترین سطحی است که با بشر می‌توان سخن گفت. به همین خاطر پیغمبر هم همان اول به مردم گفت منهای اعجاز و معجزه، «بیندیشید». بنابراین معجزه پیامبر معچزه ای است که در آن باید اندیشه به کار بیفتد تا بتوان اعجازش را درک کرد.

فصل هفتم با عنوان «قطعی الصدور بودن قرآن»، به بیان استدلال‌هایی درباره‌ی مصونیت قرآن در برابر تحریف  و مقایسه آن با انجیل و تورات اختصاص دارد.

فصل آخر با عنوان «قواعد و روش فهم قرآن»، به ارائه روش‌هایی برای فهم درست آیات و معانی قرآنی می‌پردازد.

چرا باید کتاب علوم قرآنی را بخوانیم؟

عمل به تکالیف دینی نیازمند مبانی معرفتی صحیح است تا از انحراف و کژاندیشی به دور باشد. مهم ترین منبع برای تقویت مبانی معرفتی در اندیشه اسلامی، چیری جز قرآن کریم نیست. اینجاست که روش صحیح برداشت از قرآن اهمیت پیدا می‌کند. کتاب «علوم قرآنی» که بر اساس اندیشه‌های شهید بهشتی درباره‌ی قرآن گردآوری شده، به ما کمک می‌کند تا نحوه‌ی مواجهه صحیح با قرآن و مفاهیم آن را بیاموزیم و در فهم منطق نظری و عملی قرآن موفق‌تر عمل کنیم.

کتاب علوم قرآنی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه این کتاب را به پژوهشگران علوم قرآنی و علاقه‌مندان به مطالعه آثار شهید بهشتی پیشنهاد می‌کنیم.

برشی از کتاب علوم قرآنی:

پیغمبر که آمد، همان اول به مردم گفت منهای اعجاز و معجزه، «بیندیشید». همه قرآن پر از کلماتی مثل «تدبر»، «تفکر»، «تأمل»، و «تعقل» است. بعد هم گفت اگر برای مسئله صحت رسالت من که به عنوان پیغمبر با شما سخن می‌گویم، دلیل و معجزه می‌خواهید، باز معجزه من هم باید معجزه‌ای باشد که اندیشه در آن به کار بیفتد تا اعجازش را درک کنید؛ از این معجزه‌های چشم خیره کن نیست. آنچه می‌آورم معجزه من است. معجزه من قرآن است. خود این که یک انسان امی این نهضت را می آورد معجزه من است.