آیت الله مجتبی تهرانی از جمله اساتید بزرگ اخلاق و معرفت شهر تهران بود که پیر و جوان از جلسات درس او بهره‌ها می‌بردند و از نفس حق این عارف عالم کسب فیض می‌نمودند. داب ایشان در دهه اول محرم بر این بود که مساله قیام امام حسین (علیه السلام) را هر بار از زاویه‌ای تازه به تماشا بنشینند و با محوریت یک موضوع مشخص این حماسه بزرگ را تحلیل و تفسیر نمایند. قیام حسینی که با فدای خون پاک‌ترین انسان‌ها سبب شد تا اسلام ناب محمدی تا روز قیامت بیمه گردد، تنها یک حادثه تاریخی صرف نبود بلکه آغازگر یک جریان پویا در تمام اعصار شد تا مردم همواره بتوانند به کمک آن حق و باطل را از یکدیگر تشخیص دهند و با چراغ سرخ اباعبدالله راه نجات را بیابند. مجموعه ده جلدی «سلوک عاشورایی» گردآوری مباحث بیان شده توسط این عالم بزرگ است که در هر جلد از آن مطالب بیان شده در هر سال قمری با محوریت یک موضوع تدوین و مکتوب گردیده است.

در منزل سوم از این مجموعه آیت الله تهرانی حرکت حسینی را با محوریت «هجرت و مجاهدت» مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده‌اند. حرکت امام حسین (علیه السلام) از مدینه به سمت کوفه تنها یک هجرت ساده از یک مکان به مکان دیگر نیست بلکه در معنا هجرت بزرگتری رخ داده که نیازمند تحلیل و بررسی است. مفهوم هجرت و جهاد دو تعبیر قرآنی هستند که گرچه از اصول ایمان نیستند ولی لازمه حفظ ایمان هستند و در بسیاری مواضع ماندن بر مسیر حق نیازمند هجرت و جهاد است. این دو مفهوم خود به دو شکل صغری و کبری ظهور و بروز پیدا می‌کنند. استاد در ابتدا هجرت صغری و کبری را توضیح می‌دهند و هر کدام را در ارتباط با حرکت امام حسین (علیه السلام) مصداق یابی می‌کنند سپس جهاد اکبر امام حسین (علیه السلام) که حقیقتی عظیم‌تر از جنگیدن و شمشیر زدن در روز عاشورا است را تبیین و تحلیل کرده‌اند.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

هجرت ظاهری با هجرت باطنی یک وجه مشترک دارد؛ وجه مشترکشان هم همین «دست کشیدن» و «انقطاع» است. هجرت یعنی همین که از تعلقاتت دست می‌کشی. «انقطاع» مانند نخ تسبیح تمام هجرت‌ها است. اهل معرفت هجرت باطنی می‌کنند، یک عده هم هجرت ظاهری و اجتماعی می‌کنند؛ اینها هیچ منافاتی با هم ندارند. آیه شریفه هم شامل هر دو نوع هجرت می‌شود چون مفهوم آیه وسیع است. (وَمَنْ یَخْرُجُ مِنْ بَیْتِهِ) خروج از «بیت» را مطرح می‌کند. انسان مهاجر در هر دو هجرت، از «بیت» خارج می‌شود؛ در هجرت باطنی از بیتِ نفس دست می‌کشد و در هجرت ظاهری از بیتی دست می‌کشد که در آن زندگی می‌کرده و با آن انس داشته است. هر دوی این‌ها سختی دارد. اصلاً معنای دینداری همین است.