کتاب موسیقی با روش تحلیل مضمون بیانات حضرت آیتالعظمی خامنهای (مد ظلهالعالی) درباره موسیقی را واکاوی میکند. این اثر که به همت مهدی گرامیپور توسط نشر انقلاب اسلامی عرضه شدهاست، بر خلاف کتاب غنا و موسیقی که متنی تخصصی دارد، درصدد بیان روان و ساده مساله موسیقی برای تمام آحاد جامعه است.
هنر محملی برای بیان اندیشههاست. هر چه این ابزار رساتر و گیراتر باشد ماندگاری اندیشهها بیشتر است. به علاوه در بین تمامی شاخههای هنری، موسیقی فراگیری بیشتری دارد. این شد که کتاب موسیقی در شش فصل چند و چون این مهم را از دیدگاه رهبر معظم انقلاب بررسی میکند.
فصل نخستین کتاب به کلیاتی از قبیل جایگاه هنر در ارائه معارف اسلامی و در انتقال فکر و اندیشه میپردازد. نقش هنر در تحقق اهداف و آرمانهای انقلاب را تبیین میکند و پس از ارائه تعریف هنر دینی به تاریخچه موسیقی میپردازد.
چیستی موسیقی، تفکیک بین غناء و موسیقی، موسیقی متعالی، چرایی، ظرفیت و کارکردها و تاثیرات موسیقی از جمله مباحث مطرح شده در فصلهای دوم و سوم کتاب هستند. از دیدگاه این فصول چنانچه موسیقی بستر بیان اهداف متعالی قرار گیرد، خود متعالی میشود، مقدس میشود، باید به آن گوش داد و در آن محفل شرکت کرد؛ چرا که با انتقال اهداف متعالی زمینه رشد انسان را فراهم میکند.
فصل چهارم کتاب ناظر بر چگونگی موسیقی است. موضوعاتی از قبیل اصول، الزامات ناظر به محتوا و آهنگ، نقش صدا و سیما، مداحان و طلاب حوزه علمیه بخش زیادی از این فصل را به خود اختصاص دادهاست. شاید برخی ورود علما و طلاب به عرصه هنر را چندان پسندیده ندانند، اما از دیدگاه رهبر انقلاب با توجه به اهمیت و جایگاه هنر هیچ اشکالی ندارد برخی از علما همه وقت خود را صرف هنر جهتدار کنند و قطعات موسیقی شرعی و حلال بسازند.
در نهایت دو فصل پایانی که مهمترین و کاربردیترین مطالب را بازگو میکنند، با مبانی فقهی حکم موسیقی و پرسش و پاسخ کتاب موسیقی را تکمیل میکنند.
غفلت از ویژگیهای موسیقی پیامدهای عدیدهای دارد. زیرا موسیقی فراتر از زبان و ملیتهای گوناگون، ابزار مهمی در انتقال مفاهیم است. لذا در صورت اهمال در شناخت ویژگیهای موسیقی، گاهی با یک موسیقی سخیف اهداف انسان تغییر کرده و مسیرش دگرگون میشود. لذا باید با شناخت موسیقی اسلامی و متعالی از آن برای انتقال مفاهیم اسلامی، انقلابی و حتی روشنگری استفاده کنیم.
نه تنها اصحاب هنر و رسانه مخاطبان این اثر هستند، بلکه هر انسانی که به دنبال شاخصههای هنر متعالی است و رسیدن به موسیقی حلال و حرام برایش اهمیت دارد میتواند از این اثر استفاده کند.
هنرمند باید اندیشه خود را تعالی ببخشد تا بتواند به تمام یا بخشی از حقیقت دست یابد و آن را در موسیقی خود منعکس نماید. البته این امر مستلزم پشتوانه های فلسفی و فکری است و امری نیست که بسادگی به دست آید؛ ولی اگر بتواند به این مهم نائل گردد، موسیقی او هویت مییابد و میتواند از ابتلائات مادی بشری این پدیده را استخراج نماید و مرزهای موسیقی را گسترش دهد. دستیابی به چنین مهمی خدمتی بزرگ به انقلاب اسلامی است. در همین خصوص رهبر معظم انقلاب میفرمایند:
« اگر واقعاً اصحاب موسیقی به این نکته توجه کنند و به سمت خط حق و صحیح در باب موسیقی بروند میتوانند خدمتهای بزرگی بکنند؛ همچنان که بعضی از آهنگها و قطعههای معروف در دنیا تأثیرات سازنده و مهمی روی ملتها گذاشته و خیلی کارها شده است؛ قضایایی که شما بیشتر از ما اطلاع دارید. اگر به این نکات توجه شود، موسیقی چیز خوبی خواهد شد.»
نظرات