آیت الله مجتبی تهرانی از دهه شصت تا سال 1391 به تربیت و تادیب عموم مومنین پرداختند و جلسات درس اخلاق ایشان همواره یکی از محبوبترین جلسات دینی در تهران بوده است. حال پس از رحلت این عالم ربانی مباحث این سی سال در حال تدوین به شکل کتاب است تا خیل عظیمتری از مشتاقان تربیت الهی بتوانند از مباحث استاد استفاده نمایند. یکی از مجموعههایی که تاکنون منتشر گردیده مجموعه اخلاق ربانی است که خود چندین زیرمجموعه دارد. در هر زیرمجموعه یکی از رئوس گمراهی و هلاکت انسان محور قرار گرفته و استاد پیرامون آن در جلسات متعدد صحبت کردهاند و براساس آیات و روایات به شناساندن آن و شیوه درمانش پرداختهاند. از جمله مباحث اخلاق ربانی مجموعه تادیب غضب است که خود در شش جلد منتشر گردیده است.
استاد معظم در کتاب «نفس و حالات آن» به سراغ گناهانی رفتهاند که ریشه مشترک همه آنها به غضب برمیگردد و در حالتهای مختلفی که انسان پیدا میکند غضب به شکل این امور خبیثه ظهور و بروز پیدا میکند. درمان این گناهان در واقع درمان غضب و مسدود نمودن راههایی است که غضب از طریقشان وارد زندگی انسان میشود و مهار افعال انسان را به دست میگیرد. یکی از میوههای غضب، انتقام است. ایشان معانی مختلفی که از انتقام برداشت میشود و وجهههای شخصی و اجتماعی آن را معرفی میکنند سپس تفاوت میان قصاص که امری مباح است با انتقام توضیح داده میشود. در ادامه راهکاری که اسلام به جای انتقام پیشنهاد داده توضیح و تفسیر میگردد. عفو نظر اسلام در موقعیتی است که انسان تصمیم به انتقام گرفته و در روایات بیان شده که عفو باعث آرامش دل می گردد نه انتقام. سپس در ادامه این مبحث دو مفهوم رفق و عنف که همچون بحث انتقام و عفو در مقابل یکدیگر هستند براساس آیات و روایات الهی توضیح داده میشوند. در بخش بعدی بداخلاقی و آثار زیانبار آن وصف میگردد و برای اینکه چگونه این رذیله بسیار زشت را ترک کنیم نکات بسیار مفیدی توسط استاد تهرانی ارائه میگردد و در بخش پایانی پیامدهای چهارگانه خشم (طعن، ضرب، فحش و لعن) که باعث شقاوت و فساد انسان میشود بررسی و راه درمان آنان نیز بر طبق دستور معصومین بیان میگردد.
در ادامه برشی از این کتاب را میخوانید:
دو مسئله به عنوان موانع عفو مطرح میشود؛ یعنی ممکن است این دو مسئله باعث شود که انسان از عفو کردن طرف مقابلش صرف نظر کند. اولین مانع آن است که انسان احساس کند عفو کردن برای او ذلت و خواری به بار میآورد. اگر کسی بخواهد از متجاوزی که به حق او تجاوز کرده بگذرد، چه بسا این به ذهنش خطور کند که عفو و گذشت موجب ذلت و خواری او خواهد شد. در آثار اسلامی به نحوی به این مانع اشاره شده است. در واقع این طور نیست که انسان به واسطه این عفو و بخشش در رابطه با ستمی که در مسائل شخصی به او روا شده است، دچار ذلت و خواری شود.
نظرات