نوشتن دربارۀ ویرانههای جنگ برای نویسندهای که خودش در بطن وقایع بوده و همهچیز را به چشم دیده، بسیار دشواتر از خلق یک داستان غیرواقعی و خیالی است. در گیرودار جنگ ایران و عراق، علاوه بر شهدا و مجروحین و جانبازان بیشمار، بُعد دیگری هم از ماجرا بر جای ماند؛ و آن ویرانی معنوی است. کتاب «مهمان مهتاب» دربارۀ یکی از شکلهای مختلف همین آسیبها و پسلرزههای جنگ نوشته شده، یعنی ترک وطن و پشت سر گذاشتن هر چیزی که تابهحال خانه خطابش میکردیم. این یک داستان است در ژانر تاریخی که دست روی موضوعی کمتر دیدهشده میگذارد و در خلال داستان پرآبوتاب و تراژیک خود، نقدی اجتماعی-سیاسی به خود مفهوم جنگ وارد میکند. دو برادر دوقلو که گویش و لهجۀ جنوبی آنها در مکالماتشان هم حفظ شده است، در جایی که پس از جنگ به هر چیزی شباهت دارد به جز خانه، به اختلافی اساسی در بنیان باورها و عقایدشان برمیخورند. هرکدام از آنها برای حفظ بقای خود مجبور به انتخاب جهانبینی و جهتگیری تازهای میشوند؛ جهتگیری شدیدی که سیاه و سفید را، بیش از پیش، از یکدیگر تجزیه میکند و آنها را به سمت انتخابهایی مطلق و صددرصدی سوق میدهد. اما در خلال قصهگویی روان و غمانگیز «فرهاد حسنزاده»، مقصر اصلی نه هیچکدام از دو برادر، که جنگ است؛ جنگی که با در گرفتنش مرز میان خوب و بدها را میشکند و در انتخاب بین دو قهرمان داستان، عدم قطعیت را در دل خواننده ایجاد میکند.
در ادامه برشی از این کتاب را میخوانیم:
«فاضل احساس غرور و بزرگی میکرد. همان پوست انداختنی که نصرت گفته بود؛ همزبان و همسفر شدن با معلمی که خودش هم درد دیده بود و از جنس خودش بود. معلمی بیرون از کلاس که برایش میوه پوست میگرفت و شانهبهشانهاش نشسته بود. فاضل هم برای درد دل حرفهایی داشت. از دنیای خودش و کامل، دنیایی که برای همه از بیرون جذاب و تماشایی است، دوقلوها همیشه جالب هستند؛ اما چه کسی از درونشان خبر دارد؟ و آنها از داخل بههم ریخته بودند. چشمهایش را بست. صدای اتوبوس خوابآور بود. کسی سیگار روشن کرد. همان پیرمرد دشداشهآبی بود که چشمهای ریز و کدری داشت. با دود سیگارهای مدامش دادِ همه را درآورده بود. حالا بیشتر مسافرها خوابیده بودند و او باز کبریت کشیده بود به جان سیگار. به پیرمرد فکر کرد. پیرمرد کشیدن سیگار را میخواست و دیدن دود و حتماً فکر کردن به چیزهای مهم را. درست مثل پروانه که هم آبادان را میخواست و هم نصرت را و این غیرممکن بود.»
نظرات