کتاب تربیت کودک اثر مرحوم استادعلی صفایی حائری از نشر لیله‌القدر، اثری موجز و ژرف در باب اصول تربیت اسلامی کودک است که با تمرکز بر نقش والدین و مربیان، نگاهی ریشه‌ای و بنیادین به مفهوم تربیت دارد. در ابتدای کتاب تربیت کودک، نویسنده به‌صراحت بیان می‌کند که نقطه آغاز هر تربیتی، بازسازی درونی مربی است. مربی باید پیش از ورود به عرصه تربیت کودک، خود را بشناسد، ضعف‌هایش را اصلاح کند و به تزکیه نفس بپردازد؛ چرا که تنها فردی که به آزادی از خود و غیر رسیده، می‌تواند راهبر دیگری در مسیر رشد باشد. این خودپروری زمینه‌ای است برای آنکه صداقت، شهامت و تواضع در رفتار مربی نهادینه شود و اثرگذاری او از دل عمل و منش برخیزد، نه از زبان و توصیه.

در ادامه، کتاب تربیت کودک با واکاوی عوامل مؤثر در تربیت کودک، به ابزارهایی چون تقلید، محبت، تشویق، رقابت و تنبیه می‌پردازد. تأکید اصلی نویسنده بر تأثیر رفتار عملی مربی است؛ کودک بیشتر از آنکه تحت‌تأثیر گفته‌ها باشد، از اعمال و منش والدین تأثیر می‌پذیرد. محبت، اگر به‌اندازه و سنجیده باشد، مانند آبی است که نه تنها آرامش می‌آورد بلکه بستر رشد را نیز فراهم می‌کند. در برابر آن، اگر تشویق یا تنبیه بدون قاعده و زمان‌بندی باشد، نه‌تنها بی‌اثر می‌شود، بلکه ممکن است موجب گمراهی یا سوءبرداشت در کودک گردد. از دیگر نکات کلیدی کتاب، توجه به ظرفیت روانی و فکری کودک است. به‌جای تلقین مستقیم، باید او را به تفکر، پرسش و تحلیل سوق داد و زمینه را برای انتخاب آگاهانه او فراهم کرد.

صفایی حائری در این کتاب، تربیت را فراتر از خوراک و پوشاک و حتی محبت می‌بیند و به نیازی عمیق‌تر چون امنیت روانی، استقلال شخصیتی و یقین معرفتی اشاره دارد. از نگاه او، کودک برای آنکه به رشد برسد، باید در محیطی پر از احترام، معنا و درک متقابل قرار گیرد؛ محیطی که در آن نه تنها سخن گفتن با او، بلکه شنیدن از او اهمیت دارد. همچنین مربی باید آماده شنیدن نقد و پذیرش بازخورد باشد، چرا که تربیت فرآیندی دوسویه است.

این کتاب اگرچه حجم اندکی دارد، اما نکات آن چنان دقیق، عمیق و کاربردی‌اند که می‌تواند راهنمای خوبی برای والدینی باشد که دغدغه تربیت دینی و عقلانی فرزند خود را دارند. نویسنده با زبانی روان و بی‌پیرایه، بدون افتادن در شعارزدگی، والدین را دعوت می‌کند تا نقش مربی را نه از موضع بالا، که از دل مشارکت، رشد و همراهی ایفا کنند. تربیت کودک برای والدینی که به دنبال ساختن نسل مسئول، آزاداندیش و معنوی‌اند، راهی روشن و قابل عمل پیش پایشان می‌گذارد.

کتاب تربیت کودک استاد صفایی حائری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب تربیت کودک اثر استاد علی صفایی حائری را به والدینی پیشنهاد می‌کنیم که به دنبال نگاهی عمیق، دینی و در عین حال واقع‌بینانه به تربیت فرزند خود هستند. این کتاب برای کسانی مناسب است که می‌خواهند پیش از تربیت دیگران، خودسازی را آغاز کنند و به‌جای دستور دادن، با الگو بودن تربیت کنند. همچنین برای معلمان، مربیان و فعالان حوزه کودک که دغدغه تربیت توأم با محبت، آزادی، و تفکر دارند، منبعی موجز و راهگشاست. این کتاب دید تربیتی انسان‌محور و مسئولانه‌ای ارائه می‌دهد که هم برای آغاز مسیر تربیت و هم برای بازنگری در شیوه‌های قبلی سودمند است.

در برشی از کتاب تربیت کودک استاد صفایی حائری می‌خوانیم:

آیا معلمی را به عنوان یک «شغل» همانند سایر شغل‌ها، برای کسب درآمد گزیده‌ای؟ آیا در طلبِ یک کار به اصطلاح بی‌دردسر و با چند ماه تعطیلی با مزد و مواجب، بوده‌ای؟ اگر چنین است، در خویش، تجدید نظر کن و مسئولیت خدایی و انسانی‌ات را به خاطر آور، که تو همانند یک کارمند اداره نیستی. »