کتاب ضرورت و روح تشکیلات بر کرانه اندیشههای تشکیلاتی شهید بهشتی قدم میزند تا قطرهای از بایدها و نبایدهای یک تشکیلات سالم را بازگو کند.
کتاب با ضرورت کار تشکیلاتی آن هم از زبان دبیر کل حزب جمهوری اسلامی، شهید بهشتی، در خطاب به اعضای حزب آغاز میشود. شهید بهشتی در فضای چندگانه سیاسی و فرهنگی اوایل انقلاب تشکل را عامل جلوگیری از هرج و مرج میدانند. و این اندیشه در بخش اول کتاب جریان دارد.
در بخش دوم کتاب ویژگیهای حاکم بر یک تشکل اسلامی را برمیشمارد. در این دیدگاه تشکل سالم، تشکلی است که بر اساس یک نظام ارزشی روشن شکل گرفته و عمل کند. بالاترین ارزش مطرح در چنین تشکلی اولویت حقمداری بر همه چیز دیگر است.
کتابچه حاضر به مخاطب میآموزد، چگونه تشکیلاتی بسازد با اهداف و آرمانهای روشن و جذاب، ساختار منظم و منسجم، روابط سالم بین اعضا، قابلیت جذب و نگهداری نیروهای کارآمد، و توانایی ایجاد خروجیهای مفید و کاربردی.
دانشجویان فعال در تشکلهای دانشجویی، رهبران و اعضای فعال در تشکلها و مردان سیاست مخاطبان این اثر هستند.
یک رژیم و یک نظام بدون تشکلی که بر پایه ارزشها باشد، ارزشهایی که زیربنای برنامهها باشد، ارزشهایی که مورد قبول و باور برنامهریزان و اجراکنندگان برنامه و مسئولان اجرای برنامه باشد، هرگز پا نمیگیرد و دوام نمیآورد. وقتی میگوییم ضرورت تشکل، منظورمان همین است. نام که مطرح نیست اسم این تشکل را بگذار حزب بگذار سازمان بگذار ،جمعیت بگذار دفتر. اینجا ما با اسم کاری نداریم مگر ما قرار بود بنشینیم درباره الفاظ بحث کنیم؟ با مسما کار داریم. مسأله تشکل در هر مرحلهای مهم است منتها ابعاد تشکل در هر مرحله متناسب با آن مرحله وسیعتر یا محدودتر میشود. در مرحلهای که میخواستیم اصلاً نظام را تغییر بدهیم و رژیم شاه را از بین ببریم وحدت رهبری و وحدت همین آرمان میتوانست نیروها را متشکل کند.
نظرات