کتابچه عوامل موفقیت یک نهضت از مجموعه تک گفتارهای موضوعی شهید بهشتی در این جلد به سراغ دو سوال عمده رفته است:
-نهضت اسلام جه اثری در مردم منطقه عربستان داشت و چگونه بر این مردم اثر گذاشت؟
-نهضت اسلام چه جاذبه و اثری داشت که در مناطق اطراف نفوذ کرد؟
این نوشتار با بررسی وضعیت سیاسی، جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی عربستان نشان میدهد که عربستان در روزگار ظهور اسلام آنچنان تفوقی نسبت به همسایگانش نداشته تا از این رهگذر بتواند بر آنها اثر بگذارد. پس از این کتاب تحت عنوان عوامل عادی موفقیت نهضت از ایمان قاطع، لیاقت و کاردانی، عدم درماندگی، ملاحظه شرایط خاص سیاسی، جواب قطعی به مسائل روز، منادی آزادی بودن و پیدایش اسلام در یک خلا سیاسی-اجتماعی یاد میکند.
این اثر چنان که از عنوانش برمیآید با بررسی اندکی از تاریخ اسلام رمز پیروزی اسلام را بازگو میکند تا در روزگار کنونی آن را نیز پیادهسازی کنیم.
رهبران نهضتهای خرد و کلان، دانشجویان فعال در نهضتهای دانشجویی و رجل سیاسی میتوانند این اثر را راهنمای خویش گردانند.
مسئلهای که در درجه اول اهمیت قرار دارد آن است که شروع کننده نهضت یعنی پیغمبر اکرم (ص) به کار خود ایمان قاطع داشت. مادام که رهبر یک جنبش به کار و حرکت خود ایمان قاطع نداشته باشد، پیروزی آن بسیار مشکل است یا اصلاً باید گفت به نوعی با شانس همراه بوده و نمیتوان روی آن حساب کرد.
نظرات