کتاب «حق عقل در اجتهاد» سه مقاله و دو سخنرانی از شهید مطهری با محوریت موضوع اجتهاد در فقه شیعه است. اولین مقاله با این محوریت نوشته که حسن و قبح عقلی چه نسبتی با اجتهاد در فقه دارد. مقاله دوم در رابطه با محدوده دخالت عقل در بحث اجتهاد است و پس از آن چند گفتار در مورد شیخ طوسی که از بزرگان فقه شیعه و از مجتهدین مسلمی بود که در مقابل اخباری‌گری ایستاد و پایه گذار بسیاری از اصول و قواعد استنباط احکام بود. ایشان در ذیل سخن از این عالم ربانی در مورد بحث فقه و جایگاه فقاهت در عصر حاضر نیز نکاتی را بیان کرده‌اند.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

ظهور مکتب اخباری همان طوری که عرض کردم فاجعه‌ای بود برای حیات علمی و تعقلی شیعه افراد زیادی به مکتب اخباری گرویدند. عقل و استدلالات عقلی را تحقیر کردند تدبر در قرآن را حرام شمردند به جای آنکه قرآن را مقیاس حدیث قرار دهند حدیث را مقیاس قرآن قرار دادند. خوشبختانه رجال با شخصیتی در میان مجتهدین و اصولیین ظهور کردند و تا حد زیادی جلو اخباریین ایستادند در میان کسانی که سخت با فکر اخباری مبارزه کردند در درجه اول باید نام استاد الکل وحید بهبهانی و شیخ اعظم حاج شیخ مرتضی انصاری (اعلی الله مقامهما) را برد.