کتاب تاریخ معاصر ایران اثر موسی نجفی و موسی حقانی است که به وقایع اصلی و مهم تاریخ پنج قرن اخیر ایران توجه نموده است و سعی دارد تاریخ نقلی و تاریخ تحلیلی را با افق تاریخ فکر و اندیشه توأمان نگاه کند.
سعی نویسندگان کتاب بر این است که راهی هرچند کوتاه بر عمق تاریخ قرون اخیر ایران زده و مسائل را در این نقب فکری تاریخی مورد بررسی قرار دهد.مشکل بزرگ در فهم تاریخ ایران این است که تحلیلی کلی و نگاهی که بتواند نسبتها و ارزشها و شاخصها را با هم بسنجد کمتر وجود دارد و این اثر سعی نموده مروری کلی بر این مهم داشته باشد. امید است با تأمل و تفکر بعد از مطالعه در این اثر، خوانندگان بتوانند به فضای حاکم بر شناخت کلی تاریخ ایران و مسائل مهم آن نائل آیند و برای فهم و درک مسائل عمیق تر و پیچیده تر تاریخ گذشته که کلید شناخت جریانشناسی معاصر است آمادهتر شوند.
کتاب تاریخ معاصر ایران که از نشر آرما منتشر شده است، به صورت دقیق و تحلیلی به مسائل تاریخی ایران از اواخر دوره قاجار، رویدادهای مشروطه و پس از آن، رویکارآمدن پهلوی، اشغال ایران در جنگهای جهانی و نهایتاً انقلاب اسلامی میپردازد. تاریخ این وقایع با شواهد دقیق و تحلیلهای موشکافانه توضیح داده شده است.
این کتاب به عنوان یکی از منابع اصلی در درس تاریخ معاصر ایران در دانشگاهها استفاده میشود و برای دانشجویان رشته تاریخ و علوم اجتماعی، منبعی بسیار کاربردی است.
آیا نهضت تحریم تنباکو یک حادثه اتفاقی و زودگذر بوده و قبل از آن هیچ زمینه ای برای این حرکت بزرگ مردم وجود نداشته است؟ تاریخ به ما می آموزد که این نهضت یک قیام اتفاقی و فاقد سابقه تاریخی در ایران نبوده است و زمینه های آن را باید در چند سال قبل جست و جو کرد؛ در سال ۱۳۰۶ ق . یعنی چند سال قبل از نهضت تحریم تنباکو، آیت الله میرزای شیرازی مرجع بزرگ شیعیان در پاسخ به سوال های آیت الله شیخ فضل الله نوری در خصوص این که تکلیف مسلمانان نسبت به مصرف کالاهایی نظیر قند و.... که از بلاد کفر - یعنی فرنگستان - وارد بازارهای ایران می شود، چیست؟ در نامه ای مینویسد: «در خصوص مفاسد ورود اجناس و کالاهای بلاد کفر به سرزمین ایران همیشه ملتفت به آنها بوده ام و زیاده روی در این امر را مایه خرابی دین و دنیای مسلمانان میدانم و از اهتمام شما در تهیه دفع آنها زیاده مسرور شدم.»
این پاسخ شیوه و سیره خاصی از مبارزه را در مقابل نفوذ روزافزون کالاهای خارجی در سرزمینهای اسلامی پی ریزی کرد که میتوان از آن به عنوان سیاست تحریم یا مبارزه منفی برای جلوگیری از نفوذ اقتصادی سیاسی و فرهنگی بیگانگان یاد نمود.
بعدها در جریان پیروزی نهضت تحریم تنباکو و عقب نشینی استعمار و استبداد در مقابل ملت درست بودن کاربرد این سیاست به عنوان یکی از سلاح های پسندیده و مبتنی بر باورها و اعتقادات جامعه ایرانی در مقابل زیاده طلبی بیگانگان مورد توجه قرار گرفت. در واقع نهضتی که میرزای شیرازی به شکل نهضت تحریم آغاز کرد نه تنها در قیام تحریم تنباکو متوقف نشد بلکه سالها بعد از فوت میرزای شیرازی نیز به عنوان یک شیوه پسندیده تداوم یافت و در بسیاری از مبارزات نیاکان ما علیه استعمار خارجی و استبداد خود را به اشکال مختلف نشان داد.
نظرات