کتاب «انسان از منظر قرآن» نوشتهی محمدمهدی رفیعی، بازخوانیای از نگاه شهید دکتر بهشتی به مسالهی انسان، بر پایهی آیات قرآن است. نویسنده بدون دخل و تصرف در سخنان شهید بهشتی، این دیدگاهها را بهصورت منسجم و موضوعبندیشده گردآوری کرده تا خواننده بتواند تصویری کامل و دقیق از دیدگاه ایشان دربارهی هویت، هدف و مسئولیت انسان به دست آورد.
این کتاب از یک مقدمه و پنج فصل تشکیل شده است: «آفرینش انسان»، «هویت انسان»، «فطرت»، «ویژگیهای انسان» و «فرد و جامعه».
در فصل نخست، شهید بهشتی بحث را با نظریهی تکامل آغاز میکند و دیدگاه قرآن دربارهی پیدایش انسان را شرح میدهد. او به تطابق نگاه قرآن با علوم طبیعی اشاره کرده و به مواردی همچون آفرینش حوّا، آفرینش انسان از خاک و تولد حضرت عیسی میپردازد؛ موضوعاتی که در ظاهر با یافتههای علمی ناسازگار بهنظر میرسند. شهید بهشتی در این فصل، این شبهات را یکبهیک بررسی میکند و با رویکردی تحلیلی، زوایای پنهان آنها را برای مخاطب روشن میسازد.
در فصل نخست، شهید بهشتی بحث را از نظریهی تکامل آغاز میکند و دیدگاه قرآن را دربارهی پیدایش انسان شرح میدهد و از تطابق نگاه قرآن با علوم طبیعی میگوید. آفرینش حوا، آفرینش انسان از خاک و تولد حضرت عیسی، مثالهای متعددی هستند که در کتابهای ادیان الهی بویژه قرآن مطرح شدند، اما در ظاهر با یافتههای علمی همخوانی ندارند. شهید بهشتی در این فصل یک به یک به بررسی این شبهات میپردازد و مسایل را برا ما روشن میکند.
فصل سوم به موضوع «فطرت» میپردازد؛ اینکه فطرت چیست، چه عواملی باعث رشد یا سقوط آن میشود، و چطور باید در برابر عواملی که فطرت انسان را تباه میکنند ایستادگی کرد.
در فصل «ویژگیهای انسان»، ظرفیتهای روحی انسان، نقش اراده و اختیار در مسیر کمال، و مسئولیتهای انسان در برابر خودش و دیگران بررسی میشود.
فصل پایانی نیز به رابطهی فرد و جامعه میپردازد؛ اینکه در نگاه اسلامی اصالت با کدام است، و چگونه باید به مسئولیتهایی چون ظلمستیزی، حقطلبی، اصلاح اجتماعی و... عمل کرد.
با وجود پیشرفتهای علمی در دنیای مدرن، انسان امروز بیش از گذشته با بحران معنا و هویت روبهروست. بسیاری از اندیشمندان غربی نیز نسبت به این وضعیت هشدار دادهاند. افزایش انتشار کتابهایی دربارهی معنای زندگی در غرب نشان میدهد انسان معاصر دچار نوعی سرگشتگی و بی معنایی در زندگی شده است.
کتاب انسان از منظر قرآن با تکیه بر اندیشههای شهید بهشتی، به ما کمک میکند ریشههای این بحران را بشناسیم و در پرتو قرآن، راههایی برای زندگی معنادار و هدفمند بیابیم.
اگر به دنبال خودشناسی، یافتن معنای زندگی و درک مسئولیتهای انسانی خود هستید، این کتاب میتواند راهگشا و الهامبخش باشد.
من فکر میکنم هیچ جا به اندازهی میدان عمل الهی و خیر در مقابل شر، نتوان خدا را یافت. اگر انسان به جایی رسید که دو قطب خیر و شر را فقط بشناسد و جاذبهی خیر بر او اثر بگذارد راحت مییابد و میبیند، بی این که به این همه بحث و استدلال احتیاج داشته باشد.
نظرات