کتاب ماهیت سرمایهداری مدرن به قلم شهریار زرشناس در جلد اول از مجموعه آشنایی با نظام سرمایهداری به سراغ نظام مالی غرب رفتهاست تا اندکی غرب را بشناسیم.
سرمایهداری مدرن نظامی اجتماعی-اقتصادی است که در غرب مدرن ظهور کرده است و نوعا جز در ذیل مدرنیته امکان تحقق نداشته است. سرمایه، باطن و جوهری دارد که آن را با هر نوع عالم غیرمدرن ناسازگار میکند. اما سرمایه چیست؟ مطابق متن کتاب سرمایه، تبلور اقتصادی یک نسبت وجودی میان بشر و هستی است. نسبتی اومانیستی که میتوان آن را نسبتی تکنیکی نیز نامید. این نسبت ماهیتا استیلاجویانه و بهرهکشانه است و ریشه در سوژهانگاری نفسانی بشر دارد. کتاب پس از بحثی طولانی پیرامون واژه سرمایه یا همان سرمایه مدرن به سراغ موضوعاتی از قبیل کار و بشر مدرن و سرمایه رفته است. کتاب خاطرنشان میسازد که کار اصیل و نه مدرن چون وجهی بامعنا و کمالآفرین و بعضا خلاقه دارد، کیفیت از خود بیگانه ندارد و کاملا به عکس پرورش دهنده، انگیزهآفرین و روحبخش است.صفحات پایانی فصل اول به موضوعاتی از قبیل اقسام و صور سرمایه و سرمایه و بازار مدرن میپردازد.
فصل دوم به سراغ نظام سرمایهداری رفتهاست. بر مبنای کتاب سرمایه قلب و کانون اصلی نظام سرمایهداری است. سرمایه برای اینکه بتواند به طور مستمر و زیربنایی منشا اثر گردد میبایست که در هیئت یک سیستم و نظام اقتصادی-اجتماعی و هیات تالیفی سامان گیرد و انسجام یابد. سرمایهسالاری یکی از ارکان مهم عالم غرب مدرن و صورت اقتصادی-اجتماعی ظهور و فعلیتیابی غرب مدرن است. بررسی مولفههای نظام سرمایهداری از قبیل ماهیت استکباریاش، استثمارگونه بودنش و ماهیت ضد اسلامیاش را باید در صفحات پایانی فصل دوم ورق بزنیم. آخرین عنوان در فصل دوم به سوالی چالش برانگیز پاسخ میدهد:
«چرا نظام سرمایهداری مدرن، ماهیتی ضداسلامی دارد؟»
در پاسخ کتاب به این مقوله اشاره میکند که نظام سرمایهداری تجسم و ظهور اقتصادی-اجتماعی عالم مدرن است. مدرنیته نفس مدبر غرب مدرن است و برجستهترین ویژگی آن، اومانیسم است. اومانیسم نیز همانا تجسم ولایت نفس اماره است و ماهیتی ضد اسلامی دارد.
فصل سوم کتاب با عنوان سرمایهداری مدرن و یهودیت پرده از راز ماهیت و اقدامات سرمایهداری یهود میگوید. از راهبرد تولید پول از پول و نه از کار، از راهبرد نهادینهسازی فرهنگ مصرفگرایی و ... .
میگویند ادب از که آموختی؟ گفت: از بیادبان. این اثر را باید بخوانیم تا بدانیم چگونه از نظام سرمایهداری غرب فاصله بگیریم.
غرب شناسان، روشنفکران، پژوهشگرانحوزه اقتصاد و فعالان اقتصادی مخاطبان این اثر هستند.
طیف گسترده تکنوکرات-بوروکراتها، طبقه دیگر اجتماعات سرمایهداریاند که به ویژه در یک قرن اخیر از گسترش کمی و نقش کیفی مؤثری برخوردار گردیدهاند اعضای این طبقه را مجموعه بسیار وسیعی از مهندسان، معلمان، کارمندان شرکتها و ادارات خصوصی و دولتی، پزشکان اساتید دانشگاه، پرستاران و گروههای اجتماعی و صاحبان مشاغلی از این دست تشکیل میدهند.
نظرات