کتاب بخیه به کشکول منتخبی از طنز کشکول و توبره شیخ بهایی است که حاشیه و اضافاتی طنزآمیز به قلم بهزاد توفیقفر نمک آن را دو چندان کردهاست.
بهاءالدین محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی متخلص به بهائی و مشهور به شیخ بهایی، بهاءالدین عاملی و شیخ الاسلام فقیه دانشمند ذوالفنون، محدث، حکیم، شاعر و ریاضیدان شیعه در ایران عصر صفویه بوده است. پدر وی از علمای جبل عامل لبنان بود که نسبش به حارث همدانی صحابی امیرالمؤمنین علی (ع) می رسد.
شیخ بهائی یکی از بزرگان و مفاخر و نوابغ اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری در روستای جبع از توابع بعلبک، متولد شده اما به علت هجرت پدر به ایران در اصفهان و قزوین تحصیل کرده و به مقام شیخ الاسلامی که بالاترین جایگاه رسمی دینی آن عصر بود رسیده است. پدرش نیز از علما و دانشمندان بزرگ عصر خویش و از شاگردان مبرز شهید ثانی بود که پس از رحلت استاد و تحت فشار و آزار دولت عثمانی به ایران هجرت کرد. عزالدین حسین و فرزندش از زمره اندیشمندانی هستند که برای حفظ و گسترش فرهنگ تشیع به دربار شاه رفتند، در حالی که به شدت از آنها متنفر بودند.
شیخ بهایی در بعد فردی شاگردانی چون ملاصدرای شیرازی داشته و در زمینه های گوناگون علمی و دینی نظیر تفسیر، حدیث، فقه، اصول، رجال، فلسفه، کلام، ریاضی، نجوم، فیزیک، هندسه و مثلثات و همچنین ادبیات فارسی و عربی صاحبنظر و صاحب قلم بوده و بیش از یکصد کتاب تألیفی و حاشیه در این زمینهها دارد. از کارهای مهندسی و معماری شیخ بهائی نیز آثار او در مرقد امیرالمؤمنین و حرم امام رضا (ع)، مسجد امام اصفهان، طراحی و ساخت منار جنبان (تنها عمارت ضد زلزله جهان با مصالح طبیعی) تقسیم آب زاینده رود با سازه مهندسی، ساعت خودکار بی نیاز از انرژی و کوک و حمام دائم گرم اصفهان مشهورترند. شاید همین ذوالفنونی وی موجب شده تا از آثار ادبی وی کمتر یاد شود و خصوصاً آثار طنز شیخ بهایی را کمتر کسی بشناسد. برای مثال میتوان به کتابهای «مثنوی شیر و شکر»، «طوطی نامه»، «کشکول»، «گربه و موش» و توبره اشاره کرد.
کتاب حاضر مجموعهای از داستانها و حکایات طنزآمیز دو کتاب توبره و کشکول را انتخاب کرده است و به همراه پینوشت و سنت حاشیهزنی متنی نمکین خلق کرده است.
سنت حاشیهنویسی اینچنین بوده که متخصصان یک حوزه پس از مطالعه یک کتاب معتبر توضیحاتی بر متن هر صفحه در حاشیههای کتاب اضافه میکردند. این کار ضمن تکمیل و تشریح بهتر کتاب تسلط حاشیه نویس را نیز نشان میدهد. کتاب بخیه به کشکول از همین جنس است.
برای بهرهمندی از نعمت لبخند و درس گرفتن از نکتههای لطیف حکایات شیخ بهایی.
به همه افرادی که نیازمند لبخند هستند و از ادبیات کلاسیک نیز لذت میبرند.
مردی بیماری را پرسید: «چه میل داری؟ گفت: «این که نبینمت»
حاشیه: دیگه چطوری بهت بگه پاشو برو ریختت رو نبینم؟ مثل اینها که تا چهل روز و به روایتی یک سال نمی گذارند خانواده متوفی نفس بکشه و هی میرن خونهش و فاتحه .... باز دوباره فردا شب.....
پی نوشت: با توام! پاشو برو!
نظرات