کتاب ناگفتههای صورتی اثر اندیشکده راهبردی سعداء زیر نظر حجتالاسلام راجی است.
کتاب پژوهشی مستند و ژرفاندیشانه در بررسی سیر تاریخی ظلم به زنان و تحلیل نظاممند «منطق استعماری غرب» در این حوزه است که با اتکا به اسناد دستاول و منابع بینالمللی، روایتی بیپرده از سوءاستفادههای تاریخی از زنان—از دوران باستان تا عصر مدرن—ارائه میدهد و در برابر ادعای حمایتگرایی غرب از حقوق زنان، پرده از واقعیتِ بردگی مدرن و بهرهکشی سیستماتیک برمیدارد. این اثر نهتنها تاریخچهای از تحقیر زنان در تمدنهای پیشااسلامی مانند ایران ساسانی و امپراتوری روم را بازمیگشاید، بلکه با نقد فلسفههای غربی و ارائه الگوی اسلامیِ زنانگاری، خواننده را به تأملی عمیق در واقعیتهای پنهان تاریخ و تبلیغات معاصر دعوت میکند.
در بخش تاریخی، کتاب با جزئیات تکاندهندهای به سنتهای ضدزن در جوامع باستان میپردازد؛ از جمله «ازدواج استقراضی» در دوره ساسانی که طی آن مردان حق داشتند زنان خود را—حتی بدون رضایت آنان—به مردان دیگر قرض دهند و فرزندان حاصل را بهعنوان برده بفروشند. این تصویر، زن را در جایگاه «کالا» تنزل میدهد و تضاد آشکاری با نگاه اسلام به زن بهعنوان «ریحانهی خلقت» دارد. افزون بر این، کتاب با استناد به منابع غربی، رویکرد دوگانهی تمدن غرب را افشا میکند: از یک سو، شعار آزادی زنان در عصر روشنگری و از سوی دیگر، بهرهگیری صنعتی از زنان بهعنوان نیروی کار ارزان و ابژهی جنسی در نظام سرمایهداری. برای نمونه، تحلیل تبلیغات شرکتهای سیگارسازی نشان میدهد چگونه مفاهیمی مانند «آزادی» و «استقلال» دستمایهی فریبآمیز مصرفگرایی شدهاند.
یکی از نقاط قوت ممتاز کتاب، روش پژوهش آن است. اندیشکده سعداء—زیر نظر حجتالاسلام راجی—با بهرهگیری از ۳۰ پژوهشگر و صرف ۱۳ سال تحقیق، دادههای خود را مبتنی بر اسناد آرشیوی غربی (گزارشهای محرمانه شرکتهای چندملیتی) و منابع تاریخی معتبر استوار ساخته است. این رویکرد، کتاب را از سطح کلیگوییهای ایدئولوژیک به اثری مستند و آکادمیک ارتقا داده که هر ادعایی در آن با شواهد عینی پشتیبانی میشود. استفاده از ۳۶۴ صفحه تصاویر تاریخی و آمارهای نوین—مانند نرخ افزایش ۷۰۰ درصدی قیمت لوازم بهداشتی زنان در دوران پهلوی—ابعاد فاجعه را بهصورت ملموس نمایان میسازد.
در بخش تحلیلی، کتاب با نقد گفتمانهای فمینیستی معاصر، نشان میدهد چگونه این جریانها به ابزاری برای استثمار نوین تبدیل شدهاند. در برابر این رویکرد، «الگوی اسلامیِ زنانگاری» با محوریت کرامت ذاتی، عفت، و نقشآفرینی اجتماعی—بدون تخریب هویت خانوادگی—راه سومِ متوازنی ارائه میدهد. این بخش با تحلیل تجربههای موفق زن مسلمان در تاریخ معاصر ایران، احیای جایگاه زن را نه در تقلید از غرب، بلکه در بازگشت به آموزههای ناب اسلامی ممکن میداند
.
کتاب با روایتی داستانمحور و جذاب—مانند ماجرای «آوا» و «سام» که توطئهی شرکتهای سیگارسازی را افشا میکنند—مخاطب را به مشارکت فعال در کشف حقایق دعوت میکند. این رویکرد روایی، همراه با نثر روان و مستند، کتاب را بهرغم حجم بالا به اثری صفحهگردان تبدیل کرده است. «ناگفتههای صورتی» نهتنها برای پژوهشگران حوزهی مطالعات زنان، بلکه برای هر مخاطب منصفی که در پی فهم منطق پشت جنگهای شناختی علیه هویت زن مسلمان است، اثری ضروری و الهامبخش بهشمار میآید. مطالعهی آن، چراغی است بر تاریکخانههای تاریخ که حقیقتِ زن را فراسوی روایتهای صورتیِ عصر مدرن تابناک میسازد و خواننده را به دفاع فعال از ارزشهای اصیل اسلامی ترغیب میکند.
این کتاب برای پژوهشگران مطالعات زنان و علوم اجتماعی، فعالان فرهنگی و حقوقی، زنان و جوانانی که به درک عمیق حقوق زن، نقد فرهنگ غرب و ارتقای جایگاه زن در جامعه اسلامی علاقهمندند، توصیه میشود.
از رفتارهای ناپسند عصر ساسانی قرض دادن زن خود به مردی دیگر و به عبارت دیگر ازدواج استقراضی بود. خلاصه ازدواج استقراضی چنین است که مرد حتی بدون اجازه زن خود میتوانست او را به ازدواج مردی دیگر در مدتی معین در آورد. فرزندانی که به وجود میآمدند به شوهر اول تعلق داشتند هر چند از نطفه مرد دوم بود و به عنوان نیروی کار و برده به این فرزندان نگاه میکردند و شوهر اول گاه آنها را میفروخت. یک مرد حتی میتوانست علی رغم میل و رضایت پادشاه زن خود را به اشخاص تنگدستی که نیاز به زن داشتند برای مدت معینی واگذار کند. در شرایط معاهده زمان واگذاری فرزندانی که از این زن در مدت قرض دادن وی تولید میشد، همه از قبل مورد موافقت دو طرف قرار میگرفت فرزندانی که تولید میشدند، گاه به فروش میرفتند و این منبع درآمدی برای پدر بود و به عنوان نیروی کار از این فرزندان چون بردگان بهرهبری میشد. زن و کودک و برده درست به عنوان یک شیء بودند.
نظرات