کتاب «مقالات فلسفی» چنانکه از نام آن پیداست مجموعه‌ای است مشتمل بر تعدادی مقاله فلسفی از متفکر شهید مرتضی مطهری که پس از شهادت ایشان منتشر می‌شود. در زمان حیات استاد کتابی با همین نام منتشر شد که شامل چهار مقاله اول می شد اما شورای نظارت بر اثار ایشان مقالات دیگری نیز از ایشان یافت که با محوریت مباحث فلسفی به دست استاد نوشته شده بودند به همین دلیل تمامی این مقالات را در این اثر تجمیع کردند.

از جمله موضوعاتی که استاد در این کتاب در مورد آن ها قلم بر کاغذ برده اند می توان به این موارد اشاره کرد:اصالت روح، قرآن و مساله از حیات، توحید و تکامل، پرسش های فلسفی بوریحان از بوعلی، اعتراضات ابوریحان بر ارسطو، سوال و جواب های پیرامون (عقل و معقول)، اصل تضاد در فلسفه اسلامی، روابط فلسفه و عرفان، فلسفه اسلامی پیش از ملاصدرا، فلسفه اسلامی از میرداماد تا عصر حاضر، حکمت صدرالمتالهین، فلسفه ملاصدرا، وجود ذهنی، خدا و جهان دیگر و ادله توحید.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

از نظر حکما صدور و مصدر و صادر مطرح است؛ یعنی فلاسفه معتقد به نظامی از موجوداتند که به ترتیب از ذات حق صادر شده اند. صادر اول، دوم، سوم.... عرفا نه به صدور و معلولیت اعتقاد دارند و نه به تکثر صادرها. عارف دشمن کثرت است و مخالف قول به وجود ثانی برای حق هر چند این ثانی معلول ،باشد معلولی صادر از حق عارف هرگونه موجودی را در جنب حق شریک الباری و اعتقاد به آن را شرک میداند بنابراین با هرگونه علیتی مخالف است. عارف معتقد به تجلّی .است مفهوم «خلق» که در قرآن آمده، از نظر حکیم «علیت» ذات حق است و از نظر عارف «تجلی» ذات حق است. آیا این نزاع، لفظی است؟ یعنی «خلق» قرآن را عارف «تجلی» و حکیم «علیت» نام نهاده است؟ نه. در تجلی و ظهور، نوعی وحدت میان ظاهر و مظهر حکمفرماست؛ مظهر همان ظاهر است؛ حقیقت جلوه خود متجلی است؛ جلوه شیء، ثانی شیء نیست؛ جلوه یک حقیقت مرتبه ای از مراتب همان حقیقت است نه اینکه موجودی باشد در جنب آن حقیقت.