استاد مرتضی مطهری مساله فطرت را از ریشه‌ای‌ترین مفاهیمی می‌دانست که  آیات الهی و روایات اهل بیت مطرح کرده‌اند. فطرت به عنوان راهنمایی ذاتی که نشانه لطف و عنایت حق تعالی نسبت به تمام بندگان است امری است که در اثر غفلت و بی‌توجهی انسان غبار فراموشی بر آن می‌نشیند و برخی افراد حتی آن را انکار می‌کنند.

شهید متفکر در این اثر که برای مردم عادی و در حسینیه یزدی‌ها در پنج جلسه برگزار شده تلاش داشته روح مردمان را بیدار گرداند و آن ها را دگر باره با کمک آیات وحی و ادله عقلی متوجه این پیامبر درونی گرداند. همچنین به خداناباوران مارکسیست نیز گوشزد نماید که باور مسلمانان به فطرت نه همچون یک خرافه بلکه پشتوانه محکمی عقلی و همه پسند دارد. گرچه در چند اثر متعدد استاد مطهری به موضوع فطرت پرداخته‌اند اما در اینجا این موضوع را در ارتباط با بحث تربیت بیان کرده‌اند و توضیح می‌دهند چگونه فطرت سبب تربیت انسان می‌شود.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

پیغمبر اکرم به استقبال سربازهای پیروز رفت و به آنها آفرین و مرحبا گفت اما در همین موقع یک اصلی را به اینها گفت که دیگر جایی بهتر از این نمی‌شد گفت فرمود: مرحبا و آفرین بر شما جمعیت که جهاد کوچک را انجام دادید و جهاد بزرگتر هنوز به عهده‌تان باقی مانده است. تکان خوردند که ما رفتیم جهاد کردیم جهاد کوچکتر و جهاد بزرگتر چیست؟ خیال کردند جنگ با دشمن بیرونی خطرناک‌تری پیدا شده و پیغمبر اکرم می‌خواهد آنها را به آنجا بفرستد. گفتند:« جهاد بزرگتر چیست؟» فرمود:«جهاد با نفس مجاهده با نفس اماره خود؛ این بزرگترین جهاد است.»