کتاب خون‌شریکی – دفتر دوم به کوشش علی‌اصغر مرتضایی‌راد، پژمان عرب و علی ناصری، اثری ارزشمند است که توسط انتشارات راه‌یار منتشر شده و به یکی از مهم‌ترین پیوندهای فرهنگی و تاریخی میان دو ملت ایران و افغانستان می‌پردازد. این کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌ها، مقالات و گزارش‌های مرحوم محمدسرور رجایی، نویسنده و شاعر افغانستانی، است که به دلیل تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در مستندسازی خاطرات شهدای ایرانی جهاد افغانستان و شهدای افغانستانی دفاع مقدس، به «آوینی افغانستان» ملقب شده بود.

خون‌شریکی – دفتر دوم نه فقط یک کتاب، بلکه سندی زنده از سرشت و سرنوشت مشترک دو ملت است که در جغرافیای سیاسی امروز از یکدیگر جدا شده‌اند، اما در گذشته‌ای نه‌چندان دور، اهالی بسیاری از شهرهایشان تاریخ و فرهنگی مشترک داشته‌اند. این اشتراکات، به‌ویژه در سی سال گذشته، بیش از هر زمان دیگری در قالب بالاترین ارزش‌ها یعنی شهادت نمایان شده است. رجایی با دقت و حساسیت، روایت‌هایی از مبارزان ایرانی که در جهاد افغانستان در کنار مجاهدین این کشور به شهادت رسیدند و همچنین مهاجران افغانستانی که در جبهه‌های دفاع مقدس ایران جان خود را فدا کردند، گردآوری کرده است. این شهدا، میراث مشترک دو ملت‌اند که ما را از تاریخ و فرهنگ مشترک عبور داده و به نقطه‌ای رسانده‌اند که می‌توان آن را «خون‌شریکی» نامید.

این کتاب، علاوه بر ارائه اسناد تاریخی، مجموعه‌ای از مقالات و یادداشت‌های رجایی درباره روابط فرهنگی و اجتماعی ایران و افغانستان است.

کتاب خون‌شریکی – دفتر دوم برای پژوهشگران تاریخ معاصر، علاقه‌مندان به روابط ایران و افغانستان، و کسانی که به مطالعه زندگی نویسندگان متعهد علاقه دارند، اثری الهام‌بخش و خواندنی است. این اثر، فرصتی ناب برای درک بهتر پیوندهای تاریخی و انسانی میان دو ملت و ادای احترام به شهدای مشترک آن‌هاست؛ شهدایی که با خون خود، پلی میان فرهنگ‌ها و ارزش‌های انسانی ساختند.

کتاب خون شریکی دفتر دوم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب خون‌شریکی  دفتر دوم را به پژوهشگران تاریخ معاصر، علاقه‌مندان به روابط فرهنگی ایران و افغانستان، و کسانی که به مطالعه زندگی و آثار نویسندگان متعهد علاقه دارند، پیشنهاد می‌کنم. این اثر همچنین برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از میراث مشترک انسانی و شهادت هستند، بسیار الهام‌بخش است.

در برشی از کتاب خون شریکی دفتر دوم می‌خوانیم:

سرزمین اسلامی افغانستان در روزگاران قدیم بزرگ ترین چهارراه آسیا را تشکیل می داده و معبر فرهنگ های گوناگون مدنیت قدیم نیز بوده است. افغانستان امروزی بخشی از خراسان بزرگ را در بر می گیرد که در قسمت خاوری آن واقع شده؛ عقیده بران است که زرتشت در شمال این کشور زاده شده و سرودهای ریگ ویدا که کتاب مقدس هندوهاست از فلات افغانستان سرچشمه گرفته است.

کشور هم زبان و اسلامی افغانستان بیش از هر کشور دیگر با ایران اسلامی مشترکات ،دینی ،فرهنگی ،مذهبی، زبانی و تاریخی دارد. از این رو فرهنگ و ادبیات افغانستان بخش مهم و جدایی ناپذیر پیکره ادبیات فارسی به شمار میرود. ادبیات افغانستان در خارج از مرزهای این کشور که به واسطه اندیشمندان، نویسندگان و شاعران افغانستان شکل گرفت هویت جدید اجتماعی فرهنگی را برای میلیونها مهاجر بی وطن به ارمغان آورد. زیرا ادبیات مهاجرت به مراتب قوی تر از ادبیات سرخورده سالهای اخیر بود که دچار روزمرگی و مدیحه سرایی حاکمان وقت شده بود. اگر شعر را صورتی از اندیشه بدانیم بی گمان شاعران افغانستان بیش از همه اندیشمندان این کشور برای بازسازی و احیای هویت تخریب شده ملت افغانستان سختی کشیده اند و به مسائل گوناگون توجه نشان داده اند. شعر شاعران معاصر افغانستان پر از مسائل اجتماعی مردمی است که بیش از ربع قرن را در جنگ سپری کرده اند. آنها در سخت ترین شرایط خواسته های مردم را فریاد زدند. از جهاد و شهادت گفتند و از آزادی و پایداری سرودند.