کتاب «مقدمه ای بر حکومت اسلامی» پیاده سازی چهار جلسه سخنرانی استاد مرتضی مطهری در جمعی خصوصی از فضلای قم است. ایشان در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی احساس کردند به بحث حکومت و نقش دین در حاکمیت باید بیشتر پرداخته شود و موضوع حکومت اسلامی مورد تحلیل و مداقه بیشتری قرار گیرد. چرا که هنوز قانون اساسی حکومت جدید طرح ریزی نشده بود و هنوز ابهامات بسیاری در مورد ساختمان حاکمیت جدید وجود داشت.

ایشان در جلسه اول در مورد اصل معنا و مفهوم حکومت ایراد سخن کرده اند و تفسیر مکاتب مختلف از نقش حاکمیت را بیان نموده اند. در جلسه دوم در مورد نقش های جدیدی که حاکمیت در جهان مدرن پذیرفته سخن می گویند و نشان می دهند حکومت داری چه ابعاد و زوایای زیادی دارد. در جلسه سوم سخن در مورد این است که حق حاکمیت با چه افراد یا دیدگاهی است و شانیت این جایگاه را چه کسی می تواند به خوبی حفظ کند. جلسه پایانی با محوریت حکومت ایدئولوژیک است و اینکه آیا دین توانایی اداره شئون مختلف جامعه را دارد و اصلا چنین ساحتی برای دین تعریف شده است و در حکومت دینی هدف چه چیز خواهد بود؟ بخش پایانی کتاب نیز یادداشت های استاد مطهری پیرامون این موضوع است.

در ادامه برشی از این کتاب را می خوانید:

این که عقیده باید آزاد باشد نه به دلیل این است که یک امر فردی است و ارزشی ندارد که آنها اصلاً مبنای فکرشان این است - بلکه به این دلیل است که عقیده «اجبار بردار» نیست مانند ملکات فاضله هیچ کس را با کتک نمی شود «امین» کرد. میشود با کتک جلوی دزدی را گرفت یعنی آدمی که خلقاً دزد است از ترس دزدی نکند؛ اما نمی‌شود با کتک کاری کرد که ملکه امانت یا ملکه عدالت یا ملکه عفاف در او پیدا بشود. ملکه عفاف را شخصی باید با تربیت و این که خود انسان تدریجاً بخواهد [ ایجاد کرد. اینها هیچ کدام اجباری نیست.