هر کدام از صفات اخلاقی ریشه در این قوا داشته و از روزنه یکی از آن‌ها در رفتار و گفتار انسان ظهور و بروز می‌کنند. نکته قابل توجه این است که برخی از صفات منحصراً با یک قوه در رابطه هستند و برخی از صفات مشترک دو قوه به حساب می‌آیند در این مجموعه با محوریت آیات و روایات به بررسی برخی از موضوعاتی پرداخته شده است که در کتب اخلاقی آن‌ها را در رابطه با دو نیروی شهوت و غضب مطرح می‌کنند. صفاتی چون ایذا، اهانت، تخفیف، تحقیر، اذلال و... صفاتی هستند که گاهی از شهوت و گاهی از نیروی غضب ریشه می‌گیرند. به هر حال، این انحرافات همگی از رذایل درونی نفس انسان نشأت می‌گیرند؛ انحرافاتی که به راحتی می‌توانند زندگی فردی و جمعی انسان را از نور به ظلمت و از سپیدی به سیاهی کشانده و رابطه او را با خدای خویش دچار آسیب نماید. در روایات معصومین در مورد این صفات نامبرده به شدت هشدار داده و نسبت به عواقب سوء هر کدام از آنها تذکر داده‌اند. اینها رذایلی است که در روایات به شدت از آن‌ها نهی شده و به صفات ضد آن‌ها توصیه شده است وظیفۀ مؤمن به جای ایذا «کف أذى» و بالاتر از آن دفع أذى است. نه تنها باید اذیت نکند بلکه باید کاری کند که غم و اندوه از چهره برادر مؤمنش زدوده شود. کتاب حاضر در شرح و بررسی و تبیین رذایل و فضایل نامبرده بر مبنای آیات و روایات معصومین و نظرات علمای اخلاق حاصل اندیشه‌های ناب و مدقانه حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی است که در ادامه سلسله مباحث اخلاق ربّانی در این مجموعه جمع آوری و تدوین گردیده و در اختیار علاقه‌مندان به معارف نورانی اهل بیت قرار می‌گیرد.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

ترک اهتمام به امور مسلمین و عدم توجه به مسائل مربوط به اجتماع مسلمین نیز ممکن است گاهی از ضعف نفس نشأت گرفته باشد که خودش یکی از رذایل غضب محسوب می‌شود. گاهی نیز ممکن است هر دوی این‌ها؛ یعنی ترک اعانت و ترک اهتمام از حالت کسالت روح نشأت بگیرد؛ یعنی حالت سستی و بی حالی که این هم یکی از رذایل اخلاقی محسوب می‌شود. در نتیجه، ترک اعانت به برادران دینی یا ترک اهتمام به امور برادران دینی، رذیله‌ای در ربط با شهوت یا غضب یا رذیله‌ای در ارتباط با هر دو حسد، از اموری است که گاهی در ربط با شهوت و گاهی در ربط با غضب مطرح می‌شود که در گذشته بحث شد.