کتاب «گریز از ایمان و گریز از عمل» در ده جلسه توسط شهید مطهری در دیدار با انجمن اسلامی برگزار شده است. اما از این ده جلسه تنها هفت جلسه آن مکتوب بوده و نوار دیگر جلسات آن مفقود شده است. این کتاب در ذیل برخی دیگر از مباحثی است که در آثار دیگر شهید بیان شده اند. در آن دوره که فکر ایرانی تحت هجوم ایسم و ایدئولوژی های مختلف غربی و شرقی بود و موج دین گریزی در کشور گسترش یافته بود ایشان تلاش داشتند با تطبیق نظریات روز و بیانات وحی و سنت مسیر دین را در دنیای مدرن بازتعریف کنند. در این کتاب نیز ایشان به نقد نظریاتی همچون سیانتیسم و دیگر نحله های روشنفکری پرداخته اند. بخش دوم نیز به تحلیل و بررسی مقتضیات دنیای مدرن می پردازند که سبب می شود انسان از عمل دینی گریزان باشد. ایشان با متذکر شدن بحران هایی که در آینده جهان با آن ها دست به گریبان خواهد برد یک نقشه راهبردی طرح ریزی می‌کنند و جایگاه مهم و خطیر دین را در این فضا ترسیم می‌کنند.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

برای جانشین سازی ایمان و فرار از ایمان پناهگاهی فرض شد به نام علم و عده‌ای از قرن شانزدهم میلادی به بعد معتقد شدند که تمام مشکلات بشر با سرانگشت علم حل می‌شود. ولی این تز شکست خورد تز دیگری پیدا شد که خواست چیزی غیر از علم را به جای ایمان بنشاند و آن کار و خصلت و خاصیتی را که در گذشته از ایمان میخواستند از آن چیز بگیرند و آن فلسفه بود فلسفه انسانی فلسفه حقوق بشر ایمان به این که بشر دارای یک ارزش ذاتی و یک حیثیت ذاتی است و باید در تعلیم و تربیت ها انسان‌ها را از کودکی به احترام و ارزش انسان تربیت کنیم و پرورش دهیم تا وقتی که بزرگ می‌شوند انسانها مطلقاً در نظرشان احترام و ارزش داشته باشند به ارزش ذاتی انسان و به تعبیر مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر به حیثیت ذاتی انسان پی ببرند و ایمان پیدا کنند؛ و عملاً دیدیم که این فلسفه قبل از آن که جهانگیر و در جهان تبلیغ شود از طرف خود صادرکنندگان این اعلامیه ها بیش از دیگران نقض شد.