مجموعه مباحث کتاب مقابل حول محور سه عمل که به عنوان رذیله اخلاقی شناخته می‌شوند منتشر گردیده است. در این مجلد «مراء، جدال و خصومت» را در بیان حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی خواهیم شناخت. ضمن آنکه این سه عمل با هم تفاوت دارند در یک وجه با هم مشترک هستند. چه مراء، چه جدال و چه خصومت به معنای تبادل کلام بین دو نفر است؛ آن هم تبادلی که صحنه منازعه کلامی باشد؛ یعنی در صحبت با هم پیکار می‌کنند. از نظر اصطلاح مراء عبارت از طعن زدن و اشکال کردن به کلام دیگری است برای اینکه نقص کلام او را اظهار کند. از جمله آثار زشت مراء می‌توان به از بین رفتن محبت، به وجود آمدن دشمنی، ایجاد نفاق، مانع رسیدن به حقیقت، ماندن در ظلمات جهل، باعث فسق و گناه بی‌آبرویی در جامعه، از بین رفتن شخصیت، مانع هم بستگی اجتماعی و گوشه گیری دانشمندان اشاره کرد. رذیله اخلاقی بعدی جدال است. جدال همان مراء است که دو خصوصیت دارد؛ اول اینکه جدال همان رد و بدل کردن و بحث کردن با دیگری در کلام اما نسبت به مسائل علمی یا مسائل اعتقادی و امور دینی است.اگر بحثی نسبت به مسائل اعتقادی و دینی یا مسائل علمی باشد، جدال گفته می‌شود. خصوصیت دوم این است که طرف مقابل چه سخنی گفته باشد چه نگفته باشد نسبت به اعتقادات یا نظریات علمی او اشکال کند. بحث سوم خصومت است خصومت از نظر اصطلاحی همان پیکار لفظی کردن با غیر است ولی علمای اخلاق آن را به یک قسم خاص می‌دهند. معمولا خصومت آنجا مصرف می‌شود که انسان بخواهد استیفاء مالی کند یا حقی را به دست بیاورد و از آن تحفظ کند در خصومت یا انسان مدعی است که خصومت ابتدایی نام دارد یا دفاع می‌کند که خصومت اعتراضی نام دارد. همچنین یا خود انسان شخصاً خصومت می‌کند یا کسی را وکیل خود قرار می‌دهد.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

جدال انسان باید در سه رابطه حسن باشد؛ هم از نظر انگیزه هم از نظر کیفیت سخن و هم از نظر ماده‌ای که به کار می‌برد. در رابطه با افرادی را که انسان با آن‌ها سرو کار دارد و می‌خواهد با آن‌ها بحث بکند. چه بسا این را هم ملاحظه کند که کشش مغزی طرف تا چه مقدار است. کشش یک نفر برهانی و عقلی است. با او با برهان عقلی جدال می‌کند. کشش یک نفر برهانی نیست، در مسائل فلسفی، برهانی ورود ندارد و از نظر عقل نظری، زیاد کاری نکرده ولی از نظر عقل عملی و تشخیص حُسن و قبح فطرت سلامت دارد تأثیر موعظه و پندگیری او قوی است. اینجا جدال؛ یعنی بحثی که انسان با او میکند.