کتاب «لیبرالیسم ایرانی» نوشته جهاندار امیری اثری تحلیلی بر سیر ورود و تطور جریان‌های لیبرالی به دنیای انسان ایرانی است. هسته اساسی لیبرالیسم غربی که با مفاهیم عقل گرایی خودبنیاد، انسان محوری و سکولاریسم آمیخته است در تعارض جدی با فضای فکری و فرهنگی ایران اسلامی است. جریان‌های تجددطلب در ایران همواره میان پیشرفت تکنولوژی و توسعه تمدنی رخ داده در غرب و تفکرات لیبرالی آن‌ها ارتباط مستقیم برقرار کرده‌اند و اولی را نتیجه و دسترنج فضای فکری لیبرالی می‌دانند. از همین رو مظاهر خداباوری و دین گرایی را در تعارض جدی با پیشرفت و توسعه می‌دانسته اند. مرور آراء و فعالیت‌های بزرگترین روشنفکران صد و پنجاه ساله اخیر این موضوع را هویدا می‌سازد که آن‌ها راه رسیدن به دموکراسی، پیشرفت و تمدن را در مخالفت با سنت و دین در سطحی‌ترین شکل آن پی گرفته‌اند. قبول فرهنگ پوششی غرب و جدایی اندازی میان دین و سیاست را می‌توان از جمله این فعالیت‌ها دانست. در حالیکه مرور مبانی دین و اصول ارزشمند جامعه خداباور هیچگونه تعارضی با آزادی، علم و توسعه ندارد. گرچه جریان‌های لیبرالیستی در هر برهه تاریخی با توجه به رخدادهای بزرگ سیاسی و فرهنگی پوست اندازی‌های مهمی را تجربه کرده است ولی در تمام این اعصار اهم فعالیت خود را در مقابله با سنت و دین قرار داده است.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

لیبرالیسم ایرانی در مرحله تبیین خود، قبل از نهضت مشروطه بر خلاف تجربه غرب با دینی پویا و تحریف نشده روبه رو شد که یارای برابری در صحنه عمل و نظر در مقابل آن‌ها را داشت. این نسل علی رغم عدم اعتقاد به دین و تلاش برای حذف آن از جامعه از درگیری و رویارویی مستقیم و تمام عیار با دین و نهاد روحانیت پرهیز کرد و در مواردی در پوشش دین به استفاده از آن رو آورد. میرزا ملکم خان سر موفقیت غرب گرایی در ایران را در دست دین مداران تشخیص داده بود و در تشکیل فراموش خانه از برخی علما برای شرکت در آن دعوت کرده بود و تبیین فکر غربی در لفافه دین استراتژی مشخص او بوده که اتخاذ این روش را برای مستشار الدوله، آخوندزاده و حتی انگلیسی‌ها توجیه کرده بود. علی رغم این واقعیات عناد با دین و تلاش برای حذف آن از جامعه اصل مشترک همه لیبرال‌های ایرانی بوده که بیشتر از پوششی عمل کردن و محافظه کارانه ملکم خانی استفاده می‌شده است و ریشه اصلی این عناد هم به تأثیر و نقش دین و روحانیت در جامعه مرجع بودن و مراجعه مردم به آن‌ها بوده است.