کتاب «زندگی مصرف گرایانه» اثر زیگمونت باومن و ترجمه سعید نصیری است. باومن در این کتاب به جنبههای مختلف مصرفگرایی بهعنوان یک پدیدۀ مدرن میپردازد. این کتاب مانند دیگر آثار باومن، یک نظریۀ واحد ندارد و مجموعهای از ایدههای نو و جذّاب و پرتعداد است. ازجمله اینکه چگونه مصرفگرایی درک ما از زمان را عوض کرده، چگونه مصرفگرایی باعث شادی ما نمیشود، مصرفگرایی چگونه افراد را به کالا تبدیل کرده است یا اینکه انسانها دیگر فقط در پی ارضای بیواسطه هستند. نویسنده از افراد و نظریهپردازان حوزههای مختلف کمک میگیرد؛ از آمارهای اقتصادی پل کروگمن و اخلاق لویناسی گرفته تا مصاحبههای مردم عادی در روزنامهها.
وجه اشتراک شبکه های اجتماعی مجازی مثل اینستاگرام با سیستم های مهاجرت امتیاز محور چیست؟ آن گونه که زیگمونت باومن در این کتاب توضیح میدهد، هر دو اینها نشان می دهند که چگونه آدم ها دارند تبدیل به کالاهایی میشوند که باید خریده و فروخته شده و ارزش بازاری خود را از طریق بازاریابی افزایش دهند. آنهایی که تقاضای بالایی برایشان وجود دارد پاداش ها را درو میکنند و آنهایی که مورد تقاضا نیستند با انزوایی تلخ روبه رو میشوند؛ بنابراین فرقی نمی کند، بخواهیم صفحه اینستاگرامی جذابی بسازیم یا درخواست مهاجرتی ارائه کنیم که از درخواستهای دیگر متمایز باشد در هر صورت باید جایگاه کالایی جذاب را به دست آوریم. چگونه میتوانیم به این جایگاه دست یابیم؟ معلوم است با خرید کالاهایی که در این راه به ما کمک کنند. پس هم داریم خودمان کالا میشویم و هم برای انجام این وظیفه از مصرف گرایی کمک میگیریم در واقع مصرف میکنیم تا مصرف شویم و مصرف میشویم تا بتوانیم مصرف کنیم. این «راز» جامعه مصرف کنندگان و ایده اصلی کتاب حاضر است.
فرمول رهایی از مسئولیت تحت حکومت مقررات زدایی شده و خصوصی شده تا حد زیادی همان است که در مراحل ابتدایی تاریخ مدرن بوده است تزریق میزانی از شفافیت حقیقی یا فرضی به موقعیت بسیار غیر شفاف از طریق جایگزینی به عبارت دقیق تر پنهان ساختن پیچیدگی گیج کننده وظیفه با فهرستی محدود و کم و بیش جامع از بایدها و نبایدهای صریح قانونی حالا هم مثل گذشته بازیگران منفرد تحریک و ترغیب میشوند تا به مراجعی اعتماد کنند که قرار است دریابند تقاضای خاموش از آنها میخواهد در فلان موقعیت و بهمان موقعیت چه کاری انجام دهند و مسئولیت بی قید و شرط آنها دقیقاً تا چه اندازه و نه بیشتر از آن وادارشان میکند تا به شرایط سخت تری تن دهند.
نظرات