همهی این شعارهای بزرگ مثل آزادی و استقلال قیودی دارند و آنچه هیچ قیدی ندارد عدالت است. عدالت به طور مطلق مورد نیاز و مورد مطالبهی جامعه است. عدالت و عدل، مهمترین ارزش در جامعه است: «بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّماواتُ وَالأَرْضُ؛ آسمان و زمین به عدالت وابسته است»؛ نظام اجتماعی هم به عدالت وابسته است. اگر عدالت نباشد هیچچیز در جامعه نیست. در یک جامعهی آزاد -حتی آزاد به همان سبک آمریکایی- اگر عدالت نباشد که در آنجاها نیست و همان آزادی هم به نفع یک طبقه و علیه یک طبقه خواهد بود. چند نفر سفید پوست، یک نفر سیاه پوست معلول را از روی ویلچر برمیدارند و به اتومبیل خودشان میبندند به بیابانها میبرند و روی زمین میکشند. بالاخره آزادی است دیگر. عدالت که نباشد امنیّت هم در خدمت طبقهی مرفّه و برخوردار و سوءاستفادهچی است. اگر عدالت نباشد همهی خیرات به یک طرف میرود. در کتاب «عدالت» که هفدهمین جلد از مجموعه «رهنامه» است، با بیانات مقام معظم رهبری درباره مسئله عدالت و برابری در جامعه اسلامی آشنا میشویم.
در ادامه برشی از این کتاب را میخوانیم:
«ما مثل بعضی از کشورها و نظامهای دنیا فقط به پیشرفت فکر نمیکنیم؛ ما پیشرفت را همراه با عدالت میخواهیم. خیلی از کشورها هستند که از لحاظ علمی پیشرفت کردهاند و به آمارها و شاخصهای اقتصادی آنها که نگاه میکنیم، ملاحظه میکنیم که مثلاً درآمد سرانهی آنها خیلی هم بالا است؛ اما مسئلهی مهم این است که این درآمد سرانه در میان ملّت چهجور تقسیم میشود؛ این آن نکتهای است که نظامهای غیرالهی و نظامهای رونوشتکردهی از نسخههای استکباری، دیگر به آن توجه نمیکنند. ما نمیتوانیم توجه نکنیم؛ ما میخواهیم کشورمان از همهی جهات، از لحاظ علمی، از لحاظ اقتصادی، از لحاظ فناوری، از لحاظ سیاسی به پیشرفت برسد، مردم به رفاه دست پیدا کنند؛ اما در کنار پیشرفت میخواهیم کشور عادلانه و با عدالت اداره بشود؛ این مهم است. نه عدالت بدون پیشرفت مطلوب است، نه پیشرفت بدون عدالت. عدالت بدون پیشرفت یعنی برابری در عقبماندگی، برابری در فقر؛ این را نمیخواهیم. پیشرفت بدون عدالت را هم هرگز مطالبه نمیکنیم؛ پیشرفت همراه با عدالت باید فواصل طبقاتی کم بشود. باید آن کسانی که برای تحرک استعداد دارند فرصتهای برابر دریافت کنند؛ اگر کسی تنبلی کرد، تنبلیاش به گردن خودش. نباید این جور باشد که در برخی از مناطق کشور مجال برای تلاش علمی یا تلاش اقتصادی نباشد، اما بعضیها از منابع و از امکانات کشور بهطور بینهایت بتوانند استفاده کنند؛ نه هنر این است. مطالبهی ملّت از دولتها، از مجالس پیدرپی شورای اسلامی، از قوهی قضائیه و از همهی مسئولان باید این باشد. کشور باید پیشرفت کند؛ پیشرفت در همهی بخشها، پیشرفت در تولید ثروت، پیشرفت در افزایش بهرهوری، پیشرفت در عزم و ارادهی ملّی، پیشرفت در اتّحاد ملّی و نزدیکی قشرهای مختلف به یکدیگر، پیشرفت در دستاوردهای علم و فناوری، پیشرفت در اخلاق و در معنویت، پیشرفت در کم کردن فاصلهی طبقاتی، در رفاه عمومی، در انضباط اجتماعی، در به وجود آمدن وجدان کاری، در یکایک آحاد ما مردم. پیشرفت در امنیت اخلاقی، پیشرفت در آگاهی و رشد سیاسی، پیشرفت در اعتماد به نفس ملّی... پیشرفت در همهی این زمینهها لازم است؛ اما همهی این پیشرفتها باید در سایهی عدالت و در کنار تأمین عدالت باشد.»
نظرات