دانش یک بهشت گمشده
در قرن گذشته، بشر با تحولات بسیاری روبرو شد که به تغییرات عمدهای در دنیای مدرن منجر شد. ایمانوئل والرشتاین در کتاب "دانش اتوپیا" به این حقیقت پرداخته است که نظم جهانی به زودی منهدم میشود و چیزی از آن باقی نمیماند. او بر این باور است که تغییرات ساختار خانواده و کار، رشد تجارت جهانی، شکست تفکرات لیبرالی و مشکلات زیست محیطی، نشاندهندهی این است که نظام دولت ملت دیگر کاربردی در عصر حاضر ندارد. والرشتاین پیشبینی میکند که در پنجاه سال آینده ساختار کنونی کنار خواهد رفت و بشر شاهد درگیریهای بزرگی خواهد بود. این نظریهی شگفتانگیز و نگرانکننده برای افراد دغدغهمند، سوالات بسیاری ایجاد میکند. همچنین والترشتاین نظامهای جهانی را دارای تحرک درونی میداند و معتقد است که این سیستمها دائماً در حال تغییر هستند و انسانها میتوانند بر شرایط تأثیر بگذارند. این تفکر بشر را دارای اختیار میداند و تفکرات جبرگرایانه را زیر سوال میبرد. نظریهی نظام جهانی امانوئل والترشتاین بسیار معروف است و بسیاری او را به همین عنوان میشناسند. این نظریه، سوالات جدید و چالشهای فراوان را برای جوامع انسانی به وجود آورده است که نیازمند پاسخ دادن به آنها هستند.
"دولتهای درون این نظام نهادهایی از این نظام هستند، بنابراین شکل این دولتها هرچقدر هم که خاص باشد، به نحوی به برتری سرمایهدارانه واکنش نشان میدهند. ازاینرو، اگر کسی منظورش از انقلاب این باشد که یک دولت سابقاً فئودال سرمایهدار شود، یا یک دولت سابقاً سرمایهدار سوسیالیست شود، این منظور معنایی کاربردی ندارد و توصیفی گمراهکننده از واقعیت است. قطعاً، انواع بیشماری از رژیمهای سیاسی ممکن وجود دارند و بیتردید برای مردمی که در درون دولتهای خاصی زندگی میکنند، ماهیت رژیمشان اهمیت بسیار زیادی دارد. اما این تفاوتها این واقعیت بنیادین را که تمامی این رژیمها عناصری در خدمت نظام جهانی مدرن، یعنی اقتصاد جهانی سرمایهداری، بودهاند عوض نکرده است." آنچه خواندید گزیده ای از این کتاب بود.
نظرات