شهید مطهری مدرس و متفکر معاصر که در احیای نظریات اسلامی و تبیین مبانی دین گام‌های بسیار مهمی برداشته، در حیطه قرآن نیز درس وسخنرانی‌های فراوانی برگزار کرده است. از جمله این مباحث می‌توان به سلسله جلسات تفسیری ایشان در سال‌های پایانی عمر مبارکشان اشاره کرد که در هیات یزدیها برگزار می‌شد. برخلاف دیگر مباحث استاد که در طی آن‌ها به شکل موضوعی به آیات قرآن استناد کرده‌اند، این جلسات با این نیت برگزار شد تا استاد به ترتیب سور و متن کتاب مقدس پیش رفته و تفسیر خود از آیات را بیان نمایند. با این حال ترور ناجوانمردانه منافقان مانع از تحقق این کار بزرگ شد. در واقع مجموعه «آشنایی با قرآن» جز جلد دوم که مشتمل بر همان آیات ابتدایی قرآن است عمدتا با محوریت سور جز سی قرآن و دیگر تفسیرهای پراکنده‌ای است که استاد در جلسات مختلف ارائه داده‌اند.

در ششمین جلد از این مجموعه با تفسیر شهید مرتضی مطهری استاد بزرگ معارف دینی و عقلی از سوره های الرحمن، واقعه، حدید، حشر و ممتحنه روبرو هستیم. سوری که بر معارف معادشناسی و خداشناسی بسیار عمیقی دست گذاشته اند و استاد مطهری با بیان شیوا و جذاب خود درصدد برآمده اند تا نکات ارزشمند و مهم این آیات را برای عموم مومنین تبیین نمایند.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

سوره ی مبارکه ی رحمن  تنها سوره ای است که خود سوره با یکی از اسماءاللّه آغاز می شود، با اسم مبارک «رحمن» . ما در «بسم الله الرحمن الرحیم» بعد از «اللّه» با اسم «رحمن» روبرو می شویم. «رحمن» از نظر لغوی مبالغه ی در رحمت است، در عنایت و جود و بخشندگی؛ و این اسم به غیر خداوند اطلاق نمی شود، برخلاف بعضی از اسمهای دیگر مثل «رحیم» . به غیر خدا هم «رحیم» می شود گفت. در واقع «رحیم» امری است که فی حد ذاته می تواند مراتب و درجات داشته باشد که شامل به اصطلاح رحمت امکانی هم بشود، یعنی رحمت از آن جهت که منسوب به یک ممکن الوجود است، و لهذا در قرآن به پیغمبر اکرم «رحیم» اطلاق شده است: «لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ» [2].

کلمه های «رؤوف» و «رحیم» هم از اسماءاللّه است ولی از اسمائی است که اختصاص به خداوند ندارد، یعنی در عین اینکه شأنی از شؤون الهی را بیان می کند به غیر خدا هم اطلاق می شود؛ یعنی رحمت به آن معنی که در «رحیم» هست و رأفت به آن معنی که در «رؤوف» هست به اصطلاح درجه ی امکانی هم دارد که می شود آن را به یک ممکن نسبت داد. ولی «رحمن» به آن معنای «مبالغه ای» که دارد، یعنی آن نهایت درجه ی رحمت و رحمتِ شامله ای که تمام هستی را دربرگرفته است، مثلاً خود پیغمبر هم به تمام وجود خودش مشمول رحمن است، و هر موجود و مخلوق دیگری. این اسم به غیر خدا اطلاق نشده است.