از جمله آثار متاخری که از شهید مطهری در اواسط دهه هشتاد منتشر گردید می‌توان به کتاب «پنج مقاله» اشاره کرد که مشتمل بر پنج مقاله مختصر به قلم شهید مطهری است. این پنج مقاله گرچه به موضوعات متفاوتی پرداخته‌اند و به شکل یک متن منسجم و مسلسل نیست. گرچه مطالعه آن برای علاقه مندان به آثار این شهید و کسانی که می‌خواهند اشراف کاملی به منظومه فکری این اندیشمند بزرگ دست پیدا کنند قطعا مفید خواهد بود.

مقاله ابتدایی این اثر را می‌توان یک دوره اصول عقاید شیعی دانست که برای نوجوانان می‌تواند به شکل مختصر و ساده کلیات چارچوب فکری یک مسلمان را تبیین نماید. مقاله دوم درسنامه درس استاد در دانشگاه تهران است که توضیح تازه‌ای در مورد احتجاجات مطرح شده در قرآن ارائه می‌دهد. مقاله سومی نقد و بررسی مختصر یکی از ترجمه‌های منتشر شده برای قرآن، مقاله چهارم تفسیری بر فریضه بزرگ مسلمانان یعنی نماز است که استاد در فضای اختناق و جو غالب نحله‌های ضددین چرایی این فریضه را تبیین می‌نمایند و در مقاله پنجم اسلام برتر است مروری بر جایگاه دین در جامعه اسلامی است و اینکه چگونه دین می‌تواند باعث اعتلای یک جامعه شود.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

قرآن از نماز به عنوان یک نیروی بازدارنده از پستی‌ها و زشتی‌ها یاد می‌کند و از طرف دیگر آن را یک منبع تهیه نیرو و انرژی زا برای حرکت می‌شمارد و در مجموع نماز را یک عامل اساسی خودسازی به معنی انسان سازی می‌شمارد بالاتر اینکه قرآن روح نماز را «ذکر الله» ۳ می‌داند و از طرف دیگر می‌گوید: تنها در پرتو یاد خداست که انسان می‌تواند خودش، خودش باشد و اگر نه «خود» واقعی را از دست می‌دهد و با آن بیگانه می‌گردد و همواره «ناخود» را «خود» می‌پندارد قرآن می‌گوید هر که خدا را فراموش کند جبراً به حکم سنت الهی خود را فراموش می‌کند.