کتاب لذت نقد اثر مسعود فراستی و منتشرشده توسط نشر ساقی، مجموعه‌ای کم‌نظیر از نوشته‌های این منتقد برجسته است که در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۹ گردآوری شده است. این مجموعه شامل چهل نقد مفصل درباره فیلم‌های برجستهٔ ایرانی و خارجی، سی‌و‌دو ضدیادداشت واکنشی به نگاه‌های دیگر منتقدان و هشت مقالهٔ تحلیلی درباره نظریه‌های سینمایی و نقش سینما در فرهنگ و جامعه است. فراستی در این کتاب با نثری صریح و بی‌پرده، به بررسی فنی، هنری و اجتماعی آثار سینمایی می‌پردازد؛ نقدهایی که نخستین بار در نشریات مختلف منتشر شده بودند و برای نخستین‌بار تحت نظارت خود نویسنده ویرایش و یکجا چاپ شده‌اند. این اثر به‌عنوان یک منبع آموزشی و پژوهشی بی‌شباهت به سفرنامه‌ای فکری در دنیای نقد سینما نیست و خواننده را از همان ابتدا با چارچوب فکری، روش تحلیل و وسعت دید منتقد آشنا می‌کند.

در نقدهای فراستی، برخلاف نگاه‌های رایج که فیلم را صرفاً محصولی سرگرم‌کننده یا تجاری می‌دانند، اولویت با وجوه هنری و معانی پنهان در اثر است. او با دقت به جزئیات تکنیک‌های کارگردانی، بازیگری، فیلم‌برداری و تدوین آثار شاخصی مانند «کلوزآپ» یا آثار موج نو سینمای ایران نگاه می‌کند و درعین‌حال تأثیرات فرهنگی و تاریخی هر فیلم را برجسته می‌سازد. خواننده در این بخش درمی‌یابد که چگونه یک قاب ساده می‌تواند حامل پیام‌هایی باشد که در نگاه سطحی دیده نمی‌شوند و چه نقاط قوت یا ضعف ساختاری در آثار سینمایی وجود دارد. گستره مثال‌ها از سینمای کلاسیک هالیوود تا جشنواره‌های اروپایی و فیلم‌های پس از انقلاب ایران نشان می‌دهد سینما چگونه آیینهٔ تحولات اجتماعی به شمار می‌آید.

در بخش ضدیادداشت‌ها، فراستی با نثری تند و گاه کنایه‌آمیز، به نقد نقدهای دیگر منتقدان می‌پردازد. این نوشته‌ها یادآور گفت‌وگویی مستمر در عرصهٔ نقد حرفه‌ای است و تأکید می‌کند نقد تنها ثبت یک نظر نیست، بلکه به تعاملی پویا که به کشف حقیقت می‌انجامد نیازمند است. خواننده از خلال این قطعات می‌آموزد که چگونه باید در برابر دیدگاه‌های متفاوت واکنش نشان داد و اعتقادات تحلیلی خود را به چالش کشید. در این میان، دفاع یا مخالفت فراستی نسبت به مواضع رقیب، نشانگر جدیتی است که او برای ارتقای سطح گفتگو درباره سینما قائل است.

مقالات پایانی کتاب بیشتر به مسائل نظری اختصاص یافته‌اند؛ نظریه‌هایی که زبان سینما را تعریف می‌کنند و جایگاه آن را در بازنمایی واقعیت‌های اجتماعی ترسیم می‌کنند. فراستی در این بخش نشان می‌دهد نقد سینما فراتر از تحلیل یک اثر خاص است و باید در بستر تاریخی و فرهنگی جامعه بررسی شود. او با ارائه نمونه‌هایی از تحولات سینمایی دهه‌های گذشته، مفاهیم پیچیدهٔ نظری را به‌گونه‌ای بیان می‌کند که خواننده بتواند روش‌های بومی‌سازی این دانش را درک و در نقد خود به کار ببرد.

مطالعهٔ لذت نقد برای هر علاقه‌مند به سینما، از دانشجویان و منتقدان نوپا گرفته تا پژوهشگران و مخاطبان عام که می‌خواهند نگاهی عمیق‌تر به فیلم داشته باشند، فرصتی طلایی است. این کتاب نه تنها دانش فنی و تحلیلی در اختیار می‌گذارد، بلکه روحیهٔ پرسشگری را تقویت می‌کند و مخاطب را تشویق می‌کند تا هر فیلم را به چشم تجربه‌ای نو بنگرد. اگر به دنبال منبعی هستید که هم آموزنده باشد و هم الهام‌بخش، «لذت نقد» می‌تواند راهنمایی ارزشمند در مسیر آموختن و لذت‌بردن از سینما باشد.

کتاب لذت نقد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای هر کسی مناسب است که می‌خواهد فراتر از تماشای صرف فیلم، به درکی تحلیلی و نقادانه از سینما دست یابد: دانشجویان و علاقه‌مندان سینما، منتقدان نوپا، فیلم‌سازان جوان و پژوهشگرانی که به دنبال منبعی معتبر برای آموزش و پژوهش هستند.

در برشی از کتاب لذت نقد می‌خوانیم:

سرب را اول بار چند هفته ای قبل از جشنواره در نسخه کامل دیدم؛ در یک نمایش خصوصی، بسیاری از مشتاقان هنر و هنرمندان سینما دوست آمده بودند؛ جوانها و قدیمی ها، سالن انتظار سینما پر بود از هم نسلان فیلمساز و عده ای پیرترها و جوان ترها قدیمی ها با خستگی و پیری شان و با نگاه ها و سلام و علیک آرامشان آمده بودند و به هم دلداری میدادند که «بله» جوانی گذشت»، «چه» روزهایی بود!»، «عجب پیر شده ای!» موهایت یکدست سفید شده»، «کار تازه چه کرده ای، مدت هاست که کار نمی کنی و یادها و یادها از گذشته های دور و زنده باد نوستالژی ها میانسال ها قدیمی ها نگاه می کردند. بعضی هاشان ادای پیرترها را در می آوردند با خستگی و پیری زودرسشان بقیه جدی تر و مشتاق تر می نمایاندند. جوان ها حیرت زده در گوشه هایی به بقیه می نگریستند و به سر و وضعشان مرتب آدمهای بزرگ و معروف از کنارشان رد می شدند بله این فلان نویسنده بهمان شاعر یا نقاش نامی است فیلمسازان بازیگران و بسیاری از اهل سینما و اکثر روشنفکران و منتقدان آمده بودند. بعضی از جوانها ذوق زده، لحظه ای در کنار یک قدیمی سرشناس می ایستادند و احساس بزرگی میکردند اقلیتی هم که معلوم بود یا بزرگان را نمی شناسند یا اهلش نیستند در گوشه ای ایستاده بودند و بیگانه با این جماعت و حرف ها و یادها و حسرت هاشان.