عدالت و برابری یکی از اصول ابتدایی دین اسلام است و پیامبر (ص) با اشاعۀ فرهنگ همبستگی و دستگیری از فقرا، توانستند این دین را گسترش دهند. این عدالت نه فقط در عرصههای حقوقی و قضایی، که در زمینۀ اقتصادی نیز از اهمیّت بالایی برخوردار است و کیفیّت اجرای آن، میتواند یک جامعه را به دین ترغیب کرده یا از آن دور کند. کتاب حاض به یکی از این اصول اسلامی، یعنی خمس میپردازد و شامل پرسش و پاسخهاییست که مقام معظم رهبری برای مقلّدین خود نگاشتهاند.
کتاب «احکام خمس» براساس فتاوای حضرت آیتالله خامنهای (مد ظله) تدوین شده و مهمترین سوالاتی را پاسخ میدهد که برای مقلّدان ایشان پیش آمده است. خمس یعنی پرداخت یکپنجم مازاد درآمد در هر سال و پرداخت درست و بهموقع آن، باعث میشود تمام اقشار جامعه در یک اعتدال نسبی حرکت کنند. رهبر معظم انقلاب با توجه به احکام اسلامی و دستورات قرآن، این کتاب را در پنج فصل کلّی نگارش کردهاند که هرکدام شامل عناوین متعدد و توضیحات جامع و کاملیست. فصل اول کتاب موارد وجوب خمس را ذکر میکند، فصل دوم دربارۀ مستثنیات خمس است و طولانیترین بخش محسوب میشود، و در فصل سوم با روشها و اصول محاسبۀ دقیق خمس آشنا میشویم. این پرسش و پاسخها در فصل پنجم به مسئلۀ مستحقّین و اقشار نیازمند به خمس میرسد و در فصل پایانی نیز، مسائل و شبهات متفرّقه روشن میشود.
در ادامه برشی از این کتاب را میخوانیم:
««قرض دادن درآمد به افراد یا بانک موجب سقوط خمس آن نمیشود.»
- اگر حقوق و درآمدی را که دریافت کردهایم به کسی قرض دهیم و پس از سال خمسی وصول کنیم، پس از دریافت، پرداخت خمس آن واجب است؟
+ بله باید پس از دریافت فوراً خمس آن را پرداخت کنید.
- آیا به پولی که به مدت دو سال به صورت قرضالحسنه در بانک بوده، خمس تعلق میگیرد؟
+ اگر از حقوق و درآمد باشد متعلّق خمس است و باید خمس آن پرداخت شود.
- بنده مبلغی پول به کسی قرض داده بودم که بازپرداخت آن بعد از سال خمسیام بود و طبق نظر حضرتعالی، بنا بود موقع گرفتن پول خمس آن را بدهم. ولی کسی که پول را قرض گرفته بود به طور توافقی به جای آن به بنده وسیلهای داد (مثلاً یک دستگاه خودرو به جهت زندگی). حکم خمس آن چگونه است؟ آیا باید فوراً آن را بپردازم یا در زمان دیگر؟
+ واجب است فوراً خمس آن را بپردازید.
- اگر شخصی مبلغی پول داشته باشد که آن را از دیگری قرض گرفته یا مربوط به وام بانکی باشد و سال بر آن گذشته باشد خمس دارد؟
+ خمس مالی که قرض گرفته شده است واجب نیست، مگر مقداری از قرض یا وام که موجود است و در مئونه مصرف نشده، یا تبدیل به سرمایه شده است و مقدار آن بیش از مقدار باقیماندۀ اقساطی است که با درآمد سال پرداخت شده. در این صورت خمس مقدار مازاد بر باقیماندۀ اقساط باید پرداخت شود؛ مثلاً از وام صد میلیونی، پنجاه میلیون موجود است و چهل میلیون از اقساط پرداخت نشده است؛ در این صورت باید خمس ده میلیون پرداخت شود؛ یعنی دو میلیون.»
نظرات